چکیده:
پژوهش حاضر به بازخوانی نظریه زوجیت سوره ها به مثابه زمینه پی جویی نظایر آیات قرآن کریم در جهت توسعه تفسیر قرآن به قرآن می پردازد. بنابراین، زوج سوره واقعه و الرحمن برای کاربردی سازی انتخاب گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد در این زوج سوره، معانی مشترک بسیاری وجود دارد و هر یک از این دو سوره، بخشی از فرآیند دلالت یا معناورزی را بر عهده دارند. این معانی محوری عبارتند از: «تبیین درجات بهشت و جهنم» و «قدرت خداوند در پرتو اشاره به طبیعت و فرهنگ»؛ از حیث ساختار بیان نیز «بیان اجمالی معانی در یکی از دو سوره و تفصیل آن در دیگری» و «بهره گیری از سبک های بیانی متفاوت در طرح موضوعات مشترک» در این دو سوره به دست آمد. از دیگر نتایج پژوهش می توان به شناسایی یکی از لایه های معنایی قرآن کریم اشاره نمود.
The present study re-reads the theory of the binarity of surahs as a basis for seeking similar verses of the Holy Quran in order to develop the interpretation of the Quran to the Quran. Therefore, the pair of Surah Al-Waqichr ('39') ah and Al-Rahman were chosen for application. The research findings show that in this pair of surahs, there are many common meanings and each of the two contains a part of the process of signification or semantics. These central meanings are: "Explaining the degrees of heaven and hell" and "Godchr ('39') s power in the light of reference to nature and culture"; and in terms of the structure of expression, "concise expression of meanings in one of the two surahs and its elaboration in the other" and "using different expression styles in proposing common themes" were found. Another result of the research is the identification of one of the semantic layers of the Holy Quran.
خلاصه ماشینی:
توضيح آنكه همواره يكي از مباحث مهم تاريخ قرآن، چگونگي جمع و تدوين قرآن كريم بوده است؛ اينكه آيا قرآن كريم در زمان پيامبر| گرد آمده است و يا فرآيندي دويست ساله را طي كرده تا به شكل كنوني درآيد (شبهه مطرحشده از سوي مستشرقان)، و آيا قرآن، مدون هوشمندي داشته است؟ آيا چينش موجود از اصول و ساختاري تبعيت ميكند؟ افزون بر مباحث تاريخي، پرداختن به تناسب سورههاي قرآن ميتواند روشناييبخش زبان متن قرآن نيز باشد؛ يعني اينكه ساختار بياني قرآن كريم چگونه است؟ آيا ساختاري پاشاني و غير پيوسته و گسسته دارد، يا از زباني منسجم و پيوسته تبعيت ميكند؟ بهعبارت ديگر چنانچه ترتيب سورهها كاملاً در اثر اجتهاد صحابه سامان يافته باشد، باز هم تناسب سور اهميت خود را از دست نميدهد و پژوهشهايي در اين حوزه، وضعيت موجود ترتيب سورهها را بهتر روشن ميكند و جنبههاي تفسيري و معنايي كه ممكن است در پس ذهن صحابيان بوده باشد را بررسي و واكاوي مينمايد.
آن پرداختهاند، تبيين دو بهشت و يك جهنم است كه در هيچيك از سورههاي قرآن به وضوح و آشكاري اين سوره، چنين معناپردازي نشده است؛ بهعبارت ديگر، در هر دو سوره كوشش شده است تا به توصيف دو بهشت، يكي براي مقربان و ديگري براي اصحاب يمين بپردازند (طباطبايي، 1374: 19 / 109 ـ 108) و از طرف ديگر هر دو به توصيف جهنم نيز پرداختهاند.