چکیده:
زمینه و هدف : در طول تاریخ عوامل مختلفی مانع دســتیابی شــهروندان به حقوق خود شده است یکی از مهم ترین آن ها، عامل جنسیت می باشد. وضعیت زنان در ایران در طول تاریخ دستخوش تحولات بسیاری قرار گرفته است و امروزه از جنبه های مختلف نیازمند شناســایی نیازها و یافتن راه کارهای قانونی می باشد. در متن «منشور حقوق شهروندی » اولویت رعایت حقوق زنان به عنوان نیمی از جامعه لحاظ شده است ، اما اهتمام لازم برای شناســایی ضعف ها و رعایت دقیق و بی قید و شــرط آن به عمل نیامده و رعایت آن با چالش های بسیاری مواجه بوده است . با توجه به این نکات ، مطالعه و شناسایی چالش های حقوق شــهروندی زنان برای ما ضرورتی اساســی است ، لذا هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی زنان از حقوق شهروندی خویش ، احصای حقوق شهروندی زنان در منشور حقوق شهروندی و همچنین انتظارات آنان از دولت بوده است . ١. دانشجوی دکتری حقوق عمومی ، واحد قم ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قم ، ایران . ٢. استادیار و عضو هیات علیم، گروه حوقق ، واحد قم ، دانشاگه آزاد اسلامی، قم ، ایران . (نویسدنه موسول )٣. استادیار و عضو هیات علمی ، گروه علوم سیاسی ، واحد قم ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قم ، ایران . 325 مواد و روش ها: در این پژوهش با اســتفاده از روش کتابخانه ای نسبت به جمع آوری و مطالعه منابع مورد نیاز اقدام نموده و با مقایسه داده های حاصل از مطالعه سعی در انتخاب و بهره مندی از دقیق ترین اطلاعات در کتب و اســناد و ســایت های قابل دسترسی برای توصیف و تبیین موضوع شده است . یافته ها: نتایج نشان داد که بعد از دوره مشروطیت دولت ها همواره کوشیده اند که حقوق شهروندی زنان بهبود یابد، گرچه تدوین و ابلاغ «منشور حقوق شهروندی » تحول مثبت در زمینه حقوق شــهروندی زنان محسوب می شود، اما برخی مواد منشور در تضاد کامل با متن قوانین قرار دارد. همچنین عدم مکانیســم آموزش حقوق شهروندی بالاخص در قبال زنان و فقدان ضمانت اجرایی لازم و توجه کم تر به خشونت علیه زنان از مهم ترین چالش های منشور حقوق شهروندی است . نتیجه گیری : وضعیت حقوق شهروندی زنان در ایران حاصل مجموعه ای پیچیده از عوامل تاریخی اجتماعی و فرهنگی مذهبی ، سیاسی است و هر نوع تحولی در این زمینه نیازمند شناخت کامل این زمینه هاست . نباید پنداشت که وجود قوانین حتی توجه قانون اساسی به حقوق شــهروندی ، به تنهایی تضمین کنده این حوقق در جامعه باشد. شرهوندی یک فرهنگ است که نیاز به آموختن و نهادینه شدن در طول زمان دارد.
خلاصه ماشینی:
واژگان کليدي : زنان ؛ حقوق شهروندي ؛ منشور حقوق شهروندي ؛ چالش ها؛ راه کارها 326 مقدمه شــهروندي در دوره زماني نســبتا کوتاهي ، به مفهوم مهمي براي توصيف ، درک و تبيين شــيوه هاي مختلفي که اعضاي جامعه در فرآيند توسعه ســهيم يا از آن محروم اند، بدل گرديده اســت (١)، شــايد اين نکته از لحاظ نظري پذيرفتني باشد که شهروندي شرط تحقق مردم ســالاري اســت و به لحاظ عملي نيز دشوار اســت تصور نمود کهک نظام سياسي بدون تحقق شهروندي بتواند مردم سالار شود (٢).
نيز ماده ٤٦ حق شهروندان اســت که آزادانه و با رعايت قانون نسبت به تشکيل اجتماعات و راهپيمايي ها و شرکت در آن ها اقدام کنند و از بي طرفي دســتگاه هاي مســؤول و حفاظت از امنيت اجتماعات برخوردار شــوند، از ديگر مصاديق حقوق سياسي زنان مي باشند که البته به صراحت به جنسيت زن و حقوق آنان در اين زمينه اشاره نشده است ، بلکه اين حق به طور مساوي و برابر به تمامي شهروندان جامعه اعم از زن و مرد اعطا گرديده است .
"Citizenship Culture: The Product of Good Governance, E൶cient Organization and Active Citizen" Social Welfare Quarterly, No. 26.
"Stuyd o the relationship betweenculturalfactorsand women's enjoyment of citizenship rights".
Quarterly Journal of Women's Rights.
)2004( ”Active citizenship in the light of the gender approach to citizenship“ Iranian Journal of Sociology, Volume 5.
Tehran: Islamic Culture and Thought Research Inဧitute Publishing Organization.