چکیده:
لغزش مالی کارگزاران یکی از چالشهای همیشگی حکومتها است. این موضوع در راستای تحقق عدالت اقتصادی مورد توجه آموزههای اسلامی قرار دارد. با توجه به جایگاه ویژه امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در نظام اندیشه اسلامی، واکاوی گفتار و رفتار ایشان در این زمینه دارای اهمیت بسیار است. در مقاله حاضر برای دست یافتن به این هدف، ابتدا با استقراء دادهها به وصف گونههای لغزش مالی و چرایی رویدادن آنها پرداخته میشود و سپس با رویکردی وصفی ـ تحلیلی، چگونگی مواجهه امام علی(ع) با گونههای مختلف لغزش مالی کارگزاران حکومتی به تصویر کشیده میشود.یافتههای این پژوهش نشان میدهد که بیشتر لغزشهای مالی کارگزاران عصر حکومت امیرالمؤمنین حضرت علی(ع)در مسامحه و چشمپوشی حاکمان قبلی، ریشه داشته است و سیره امیرالمؤمنین حضرت علی(ع)در مواجهه با آنها، عدم اغماض با هدف هدایتگری بوده است. بدین معنا که امام(ع)در راستای وظایف صیانت از اموال مسلمانان و هدایتگری مردمان، ضمن نادیده نگرفتن لغزشها و برخورد تنبیهی مناسب با آن، آگاهیبخشی دینی و بازنهادن مسیر اصلاح را دنبال میکردند.
The financial Corruptio of agents has been one of the permanent challenges in all governments. This issue in line with the fulfillment of economic justice is constantly considered by the Islamic instructions. In regard with the specific position of Amir al- Momenin (PBUH), the study of his discourse and conduct in this regard is of great significance. To achieve this purpose, the article has described the verities of financial Corruptios, the why of their occurrence and the how of dealing with them by Imam Ali (PBUH) through the descriptive-analytical approach. The findings of this research state that most of the financial Corruptios in time of Imam Ali (PBUH) originated from the negligence of previous governors and the reflection of Imam has been guidance and no tolerance toward them. Accordingly, the protection of Muslims’ properties along with the guidance of people, the provision of religious awareness as well as the ground of reformation without ignoring the failures in addition to the appropriate dealing with them have been followed in the conduct of that holiness
خلاصه ماشینی:
به دلیل جایگاه عصر حاکمیت امام علی در اندیشه های اسلامی و شـیعی، کـاوش از چرایی لغزش های مالی کارگزاران امیرالمؤمنین و چگونگی مواجهـه حضـرت بـا ایـن مسئله ، امری شایسته پژوهش است .
شایان توجه اسـت بـه هنگـام سـخن از قـرار گـرفتن کارگزاران در این گونه ها به معرفی اجمالی ایشان در راسـتای شـناخت بسـترهای لغـزش مالی توجه میشود و در انتها از آن جا که پاسخ به چراییها در تاریخ باید مستند به شواهد تاریخی باشد در صورت یاری داده ها، نگاهی به چرایی بروز لغزش از سوی کارگزار خواهد شد.
اگر این نامه ، مرتبط با دوره مدائن باشد بـه قطـع ، حضـور تأثیرگـذار یزیـد در صفین و به کارگیری دوباره او در منصب حکم رانی نشان از آن دارد که تعرضـی از جانـب وی به بیت المال صورت نگرفته است و خطای روی داده باید از منظر سهل انگاری تحلیل گردد.
) یکی از کارگزاران متهم به لغزش مـالی در بـذل و بخشش بیت المال به خویشان است که از جانب امام علی کارگزار منطقه اصـطخر در فارس بود.
از نامه امام به کارگزار منصب قضاوت در اهواز١ مشخص میشود کـه فـردی بـه نـام ابن هرمه که ناظر بازار منطقه بوده است به لغزش دریافت رشوه و باج طلبیدن دچار بـوده است .
امام در نامه به اشعث نیز که به همین گونه لغزش مبتلا بود، متذکر میگـردد کـه حکومت ابزاری برای به دست آوردن رزق و روزی نیست و والی تنها خزانه دار امینی است که باید اموال بیت المال را به مسئول حکومت برساند.