چکیده:
هدف از این مقاله، بررسی دامنه شهروندی در جمهوری اسلامی ایران برپایه نظریه شانتال موف است .پرسش اساسی این مقاله این است که در بررسی دامنه شهروندی در ایران بعد از انقلاب اسلامی با معیارهای شهروندی از منظر شانتال موف چه وجوه همخوانیها و تفاوتهایی قابل شناسایی است ؟ بدین جهت با بهره گیری از رویکرد توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش اسنادی و با گرداوری اطلاعات کتابخانه ای به این پرسش پاسخ داده شده است یافته های مقاله نشان می دهد، شهروندی در جمهوری اسلامی ایران گسترده شده است وبا اقداماتی که در حوزه رفع تبعیض صورت گرفته، دامنه شهروندی وسیعتر شده است، ولی همچنان با دامنه شهروندی شاناتال موف که در قالب دموکراسی رادیکال جای میگیرد، فاصله دارد. جایگاه زنان، اقلیتهای مذهبی و قومی، مهاجران، کارگران، مطرودان اجتماعی و آوارگان ازنظر حقوق در قانون اساسی با مبانی شهروندی اسلامی ارتقا پیدا کرده ولی با معنای شهروندی موف که هویت یاب، چندسوژه و برساخته است، متفاوت است. تحقق شهروندی فرهنگی کامل در ایران به ترتیبات و پیشنیازهای اساسی نیاز دارد که یکی از مهمترین آنها تعمیق شهروندی در فرهنگ عمومی است.
خلاصه ماشینی:
جایگاه زنان، اقلیتهای مذهبی و قومی، مهاجران، کارگران، مطرودان اجتماعی و آوارگان ازنظر حقوق در قانون اساسی با مبانی شهروندی اسلامی ارتقا پیداکرده ولی بامعنای شهروندی موف که هویت یاب، چندسوژه و برساخته است، متفاوت است.
شهروندی در دیدگاه موف، شکلی از هویت سیاسی تلقی میگردد که بهعنوان يك كارگزار اجتماعي در سطوح گوناگون اجتماع سياسي ملحوظ میشود و يک مقوله محوري در الگوی رادیکال دموکراسی تكثرگرا محسوب میشود و فهم آن به شيوههاي گوناگون و با برداشتهاي Citizenship متکثر از سياست، امكانپذير است (Mouffe, 2018: 74).
بحث در خصوص لزوم رعایت حقوق شهروندی در ایران نیز از زمان تصویب قانون اساسی مشروطه موردتوجه قرار گرفته است، اما با شکلگیری دولت جمهوری اسلامی ایران است که شهروندی بهعنوان عاملی مؤثر در اداره جامعه مورد تأکید واقعشده است و بر همین اساس منشور حقوق شهروندی در پاسخ به نیازهای عمومی جامعه شکلگرفته است اما همچنان با دامنه شهروندی موف که در قالب دموکراسی رادیکال جای میگیرد، فاصله دارد.
پرسش اساسی این مقاله این است که در بررسی دامنه شهروندی در ایران بعد از انقلاب اسلامی با معیارهای شهروندی از منظر شانتال موف چه وجوه همخوانیها و تفاوتهایی قابلشناسایی است؟ برای پاسخ به این پرسش از روش اسنادی بهره گرفته میشود.
6. دامنه شهروندی در جمهوری اسلامی ایران (شهروندان و غیرشهروندان) پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تصریحهای متعدد قانون اساسی به حقوق سیاسی و بهویژه حق مشارکت مردم بهعنوان اصلیترین نقش سیاسی شهروندان در اداره امور جامعه است.
«نقش سیاسی شهروندان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دیدگاههای ناظر بر آن»، فصلنامه حقوق پزشکی، سال 12، شماره 46، پاییز، صفحات 7-33.