چکیده:
با توجه به اهمیت و نقش محصولات ICT در ارتقای توانایی و مهارت افراد، هزینه دهکهای مختلف روی محصولات ICT از مواردی است که محاسبه و ارزیابی آن اهمیت ویژهای مییابد. در این راستا، در مقاله حاضر ابتدا با تطبیق طبقهبندیهای مختلف کالایی و طبقهبندی بودجه خانوار کدهای مربوط به ICT در بودجه خانوار استخراج شد و با استناد به این کدها مخارج خانوارها روی ICT به تفکیک دهکهای مختلف درآمدی برای دوره 94-1383محاسبه شد تا به نوعی هزینه دهکهای مختلف درآمدی روی ICT قابل ارزیابی باشد. تجزیه و تحلیل دادههای حاصله نشان میدهد شکاف معناداری در هزینههای ICT و سهم آنها بین سبد هزینهای خانوارهای شهری و روستایی وجود دارد. همچنین شکاف معناداری در سطح و سهم هزینههای ICT بین دهکهای پایین درآمدی و بالای درآمدی وجود دارد. علاوه بر این ملاحظه شد که با شروع دوران تورمی از اواسط دهه 1380 و همچنین شروع دوران رکودتورمی از اواخر دهه 1380 سهم هزینههای ICT در بودجه خانوار کاهش یافته است. با توجه به ماهیت توانمندسازی محصولات ICT و نقش آنها در توزیع درآمد و به تبع آن رشد و توسعه پایدار، شکاف موجود بین دهکها و همچنین بین خانوارهای روستایی و شهری و از طرفی کاهش سهم ICT از اواسط دهه 1380 بایستی مورد توجه سیاستگذاران این حوزه قرار گیرد.
Given the importance and role ofICTin enhancing people’s abilities and skills, studying the households expenditures on ICT products is important. The present paper identifies theICTrelated items in households’ budget by comparing different categories of products. We calculate the households’ spending on ICT indifferent income deciles for the rural and urban household in Iran for the period 2004-2015. The results show that there is a significant gap on level of ICT spendingand their share in household consumption basket between rural and urban families. In addition, there is a significant gap on level and share of ICT spendingbetween low-income and high-income deciles. It is also observed that after emergence of an inflationary era in mid-2000s and a stagnation period in theearly 2010s, the share of ICT spendingin family budgets has declined. Given the nature of ability-enhancement of ICT products and their role in income distribution and sustained growth and development, it is necessary for the policy-makers to pay attention to the gap between deciles and between rural and urban families and also to the recent decline of share of ICT spending.
خلاصه ماشینی:
به طور کلی ، به علت اهمیت و نقش ICT و تأثیرات آن ، مطالعات مختلفـی درخصـوص تأثیرات ICT انجام گرفته است : پاره ای از مطالعات تمرکز خـود را بـر تـأثیر ICT در رشـد اقتصادی و تولید (مشـیری ١٣٩٦؛ فطـرس و دیگـران ١٣٩٤؛ ٢٠٠٥ Vu؛ l and ErdilKarago ٢٠١٢؛ مشیری و جهانگرد ١٣٨٣؛ شریف زاده و جمشـیدی ١٣٩٠؛ ٢٠١٧ Hong؛ کمیجـانی و محمودزاده ١٣٨٧؛ ٢٠١٦ Jorgenson؛ ٢٠١٦ Jorgenson and Vu)، گروهی دیگر بر تأثیر مثبت ICT در بهره وری و کـارآیی (دقیقـی اصـلی و دیگـران ١٣٨٨؛ محمـدزاده و نجـار ١٣٩٣؛ جهانگرد و خوش کلام خسروشاهی ١٣٩٢؛ ٢٠٠٥ Arvanitis؛ ٢٠١٧ Edquist and Henrekson؛ ٢٠٠٧ Jalavaa and Pohjolab؛ ٢٠١١ Moshiri and Simpson؛ ٢٠١٠ Moshiri and Nikpour؛ هژبر کیانی و نعمتی ١٣٩٢)، و برخی بر تأثیر ICT در اشتغال (سرلک ١٣٩١) قرار داده انـد، اما در حوزة بودجة خانوار و رفتار مصرفی خانوارها عموم مطالعات بر بررسی درجة نفـوذ اینترنت و تخمین تابع تقاضای کالاها و خدمات مختلف ICT، به خصوص تقاضای اینترنت ، متمرکــز شــده انــد (ســالم و مــروت ١٣٩٦؛ ١٩٩٨ Madden and Savage؛ ٢٠٠٠ Campi؛ ٢٠٠١ .
برای دهک بندی اطلاعات بودجة خانوار در سال های مختلف و محاسبة متوسط هزینـة ICT و سهم ICT، در مرحلة اول باید دقت داشته باشیم کـه اطلاعـات بـه کاررفتـه در ایـن تحقیق اطلاعات هزینه ای است ، زیرا اطلاعات درآمـدی نـه تنهـا در ایـران بلکـه در سـایر کشورها دچار کم اظهاری می شود؛ به طوری که ، در بسیاری از سال ها براساس اطلاعات طرح آماری هزینه و درآمد خانوار متوسط درآمد یک خانوار ایرانی کم تر از متوسط هزینة آن هـا اظهار شده است که این امر غیرممکن اسـت .