چکیده:
سوال اصلی این پژوهش بررسی مهمترین انگارههای هویتی موثر بر شکلگیری رفتار سیاست خارجی ایران در قبال حکومت منطقهای کردستان عراق میباشد که در سه سطح داخلی، منطقهای و بینالمللی با رویکرد توصیفی و تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بعد داخلی، تاثیر کردهای ایرانی ( به ویژه اهل سنت) در سه زمینه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تبیین شده است. انگارههای سیاسی بویژه تلقی متفاوت نظام جمهوری اسلامی با تلقی برخی گروههای کرد ایرانی اپوزیسیون مورد حمایت حکومت اقلیم کردستان عراق "، به حاکمشدن فضای امنیتی بر سیاست خارجی ایران نسبت به حکومت اقلیم کردستان عراق منجرگردیده است. در زمینه اقتصادی، روابط طرفین با افزایش رشد مبادلات مواجه بوده که سهم مناطق کردنشین داخلی ایران اندک قلمداد میشود. گسترش همکاریهای فرهنگی دو جانبه نیز به جهت تمایزات هویتی محقق نشده است. در بعد هنجارهای منطقهای، اولویت نخست سیاست خارجی ایران بعد از 2003 تشکیل دولت مرکزی شیعی عراق تعریف گردید که بر روابط جمهوری اسلامی با حکومت اقلیم کردستان عراق تاثیر گذار بوده است. در بعد بین المللی نیز جمهوری اسلامی با شناسایی امریکا و اسرائیل به عنوان " دگرهای هویتی" درصدد کاهش نفوذ و استقرار آنان در خاک اقلیم کردستان عراق تمرکز داشته است.
The question of this research is examination the most important identity ideas that effecting on formation Iran foreign policy behavior unto Kurdistan regional government. These ideas have assessment in three levels with a descriptive-analytical approach: domestic, regional and international. In domestic dimension, Iran Kurdish character (especially Sunni Kurdish) as important variable on Iran foreign policy unto KRG has analyzing on three field containing political, economical and cultural. Political ideas especially different imagination Islamic republic of Iran and some Iran opposition Kurdish groups that supported by KRG led to securitization Iran foreign policy unto KRG. In economical dimension relations between both parties developing, however stocks of Iran Kurdish regions assess few. In cultural ideas there were identity- Differentiation, that prevented bi-cultural collaboration. In regional ideas the Iran priority after 2003 was Iraq Shiite central state that always influence on Iran and KRG relations. International ideas also causes as divergent factor. Islamic republic of Iran has recognizing USA and Israel as identity-others that have trying to decreases their influence in KRG.
خلاصه ماشینی:
انگاره هاي سياسي به ويژه تلقي متفاوت نظام جمهوري اسلامي با تلقي برخي گروه هاي کرد ايراني اپوزيسيون موردحمايت حکومت اقليم کردستان عراق ، به حاکم شدن فضاي امنيتي بر سياست خارجي ايران نسبت به حکومت اقليم کردستان عراق منجر گرديده است .
در بعد هنجارهاي منطقه اي، اولويت نخست سياست خارجي ايران بعد از ٢٠٠٣ تشکيل دولت مرکزي شيعي عراق تعريف گرديد که بر روابط جمهوري اسلامي با حکومت اقليم کردستان عراق تأثيرگذار بوده است .
سياست هاي قومي هر دولت و حکومت نشان ميدهد حکومت مرکزي چه رويکرد و بينشي نسبت به قوميت هاي داخلي دارد؟ آيا هنجارهاي دولت مرکزي همان هنجارهاي قوميت ها است ؟ آيا هنجارهاي قومي متأثر از قوميت هاي هم مرز در کشورهاي مجاور است ؟ تأثير رابطه هويت ملي و قومي بر سياست خارجي آنجايي اهميت دارد که قوميتي در مرزهاي آن کشور سکونت داشته باشند که بخشي از همان اقوام در کشور يا کشورهاي همسايه ساکن باشند مانند کردها (به ويژه اهل سنت ) در جمهوري اسلامي که در مرزهاي غربي ايران مجاور با کشور عراق و منطقه اقليم کردستان واقع شده اند و تأثير آن ها در شکل گيري سياست خارجي کشور در سه حوزة هنجارهاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي ارزيابي ميشوند.
٦- نتيجه گيري سياست خارجي ايران نسبت به حکومت منطقه اي اقليم کردستان عراق بعد از ٢٠٠٣ متأثر از انگاره ها در سه شاخص : ١- نقش کردهاي (اهل سنت ) داخلي؛ ٢- اولويت نظام سياسي شيعي عراق ؛ ٣- نقش دگرهاي هويتي در اقليم کردستان (امريکا و اسرائيل ) بوده است .