چکیده:
زمینه و هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل جامعهشناختی رابطه بین مولفههای سرمایه اجتماعی با پیشگیری از جرم در استان اردبیل است.
روش: روش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی، ابزار جمعآوری اطلاعات مبتنی بر پرسشنامه در قالب طیف لیکرت بوده و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ، بالای 7/0 تایید شد. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد 20 سال به بالای ساکن استان اردبیل برابر با 1240000 نفر بوده و از این تعداد 382 نفر از طریق فرمول کوکران بهعنوان حجم نمونه و براساس نمونهگیری خوشهای از سه شهر اردبیل، پارسآباد و مشکینشهر بهصورت تصادفی انتخاب شدند.
یافتهها: از بین مولفههای سرمایه اجتماعی بجز متغیر میزان دینداری، بین متغیرهای انسجام اجتماعی (348/0)، اعتماد اجتماعی (546/0)، مشارکت اجتماعی (628/0)، آگاهی اجتماعی (231/0)، جامعهپذیری (551/0)، نظارت مدنی (408/0) و حمایت اجتماعی (385/0) با پیشگیری از جرم رابطه معنیدار وجود دارد. مدل رگرسیونی حاکی از این است که ضریب همبستگی چندگانه برابر با (278/0) و ضریب تعیین خالص برابر با (195/0) است. بر این اساس میتوان گفت که مجموع متغیرهای معنادار در مدل توانستهاند 19/0 درصد از تغییرات متغیر وابسته را پیشبینی کنند.
نتایج: سرمایه اجتماعی، سازوکاری قوی و کمهزینه برای کاهش جرم تلقی میشود و نقش مهمی در پیشگیری از جرم دارد. با توجه به یافتههای پژوهش میتوان گفت جوامعی که سطح بالایی از سرمایه اجتماعی دارند، به دلیل، وجود حمایت اجتماعی، اعتماد مبتنی بر عاطفه، نظارت در فرایند جامعهپذیری و هنجارپذیری و همدلی اجتماعی، میزان گرایش به جرم بسیار پایین است. بهطوریکه با بهبود سرمایه اجتماعی، اعتمادزایی و مشارکتگرایی در جامعه ازیکطرف و توجه به جامعهپذیری افراد، تقویت نظارت رسمی - غیررسمی و حمایت اجتماعی از اعضای جامعه میتوان به بهتر شدن فرایند پیشگیری از جرم کمک کرد.
خلاصه ماشینی:
يافته ها: از بين مؤلفه هاي سرمايه اجتماعي بجز متغير ميزان دين داري ، بين متغيرهاي انسجام اجتماعي (٠/٣٤٨)، اعتماد اجتماعي (٠/٥٤٦)، مشارکت اجتماعي (٠/٦٢٨)، آگاهي اجتماعي (٠/٢٣١)، جامعه پذيري (٠/٥٥١)، نظارت مدني (٠/٤٠٨) و حمايت اجتماعي (٠/٣٨٥) با پيشگيري از جرم رابطه معني دار وجود دارد.
وجود سرمايه اجتماعي ، پيشگيري از جرم را از حالتي خشن ، مجازات محور (دورکيم ، ١٣٩٢؛ آزادارمکي ، ١٣٩٢) و سرکوب گرانه ، به حالتي ترميمي (عشايري و عجمي ، ١٣٩٣)، اصلاح گر و اجتماع محور (ديليني ، ١٣٨٧)، تبديل مي کند، به اين معني که ناکارآمدي روش هاي سرکوب گرانه در کنترل و مهار جرم و بي نظمي ، موجب اتخاذ تدابير پيشگيرانه به جاي روش هاي سرکوب گرانه شده است (ابراهيم زاده ، ١٣٩٥: ٢١).
چارچوب نظري تحقيق متغير منبع نظري شاخص پيشگيري از جرم بياباني (١٣٩٢)، ابراهيمي (١٣٩٣)، محمد نسل (١٣٨٧)، بيات (١٣٨٧) انسجام اجتماعي احمدي (١٣٧٧)، گيدنز (١٣٨٠)، غفاري (١٣٩١)، اسماعيلي (١٣٩٤)، سگرت و همکاران (٢٠٠٣) اعتماد اجتماعي قانعي راد و حسيني (١٣٨٤)، فوکوياما (١٩٩٩)، گيدنز (١٣٨٠)، غفاري (١٣٩١) اسماعيلي (١٣٨٥)، رازقي و رضواني (١٣٩٢)، شيرواني و حسيني مطلق (١٣٩٣)، فوکوياما (١٣٨٥)، مشارکت اجتماعي قانعي راد و حسيني (١٣٨٤)، قماشي (١٣٩٤) و مرادي شهباز (١٣٩١)، احمدي (١٣٧٧)، گيدنز (١٣٨٠) آگاهي اجتماعي (ابراهيمي ، ١٣٩٣)، (آزادواري ، ١٣٩١)، فوکوياما (١٩٩٩)، بورديو (١٣٩٢) جامعه پذيري فوکوياما (١٩٩٩)، عشايري (١٣٩٥)، جوانمرد (١٣٩٣) معظمي (١٣٨٦)، حسني نثار و قاسمي (١٣٩١)، رازقي و رضواني (١٣٩٢)، احمدي (١٣٧٧)، سليمي و نظارت مدني داوري (١٣٨٨) ميزان دين داري شايگان (١٣٩٤)، دورکيم (١٣٩٢) حمايت اجتماعي غفاري (١٣٩١)، آخوندزاده (١٣٨٦)، دلپسند (١٣٩١)، ورمزيار (١٣٨٧) براساس ديدگاه هاي يادشده ، الگوي رابطه بين مؤلفه هاي سرمايه اجتماعي و پيشگيري از جرم به شرح زير است .