چکیده:
بیشتر علمای شیعه برآنند که آیاتی از قرآن مشیر به رجعت است و از وقوع آن پیش از قیامت خبر می دهد اما اندکی نیز هیچ نشانی از رجعت در قرآن نمییابند. از میان مثبتین، برخی ادعای صراحت آیات در این معنا را دارند حال آنکه برخی دیگر که البته درصد اندکی از ایشان هستند، این ادعا را به جا نمیبینند. در میان شیعیانی که هیچ آیه ای را دال بر رجعت نمی یابند نیز اختلاف است. برخی برآنند که قرآن در این باره سکوت کرده، نه از وقوع آن در آینده خبر میدهد و نه وقوع آن را نفی میکند. حال آنکه برخی دیگر ادعا میکنند که قرآن به صراحت ایده رجعت را انکار کرده است. دو ادعای صراحت آیات در اثبات و صراحت آیات در انکار رجعت سنگینترین ادعاهای مطرح است. در این نوشتار پس از اعتبار سنجی استناد مدعیان صراحت آیات، چه در جهت نفی چه در جهت اثبات، به این نتیجه رسیدیم که در قرآن هیچ تصریحی درباره رجعت نمیتوان یافت؛ نه در اثبات رجعت، نه در انکار آن. که اصلا اگر «صراحتی» در کار بود، این همه اختلاف پیش نمیآمد. نهایت اینکه قرآن، ظهور دارد، یکی قویتر و یکی، ضعیفتر.
خلاصه ماشینی:
ب ) آياتي که از حيات مجدد بعضي مردگان حکايت ميکند، از زنده شدن پرندگان در حکايت ابراهيم ع تا نمونه هايي در بنياسراييل و ساير اقوام (بقره : ٤٠-٥٧ و٢٦٠؛ اسراء: ٤-٦ ّ و ٧١) (حرعاملي ، ١٤٢٢ق : ٩٧، ٩٨، ١٠٠ و ١٠٥)؛ برشمردن اين آيات نيز ضمن ادله رجعت ، مغالطه است ؛ چراکه از محل نزاع ، يعني اخبار از وقوع رجعت براي امت اسلام خارج ِ است .
صراحت اين آيات در حيات مجدد بعضي از مردگان مورد انکار هيچ يک از فريقين نيست ، اما آيا خود اين آيات به تنهايي دليلي است بر رجعت در آينده امت اسلام ؟ خير، بلکه ِ تنها ميتوان آن ها را ضميمه روايت نبوي «حذو النعل بالنعل »«١» قرار داد، مبني بر اين که بازگشت اموات در امت هاي پيشين رخ داده ، بنا بر اين حديث ، در امت اسلام نيز رخ خواهد داد.
ج ) آياتي که از وقوع رجعت در آينده خبر ميدهد؛ عموم مسلمانان هيچ آيه اي را حاکي از وقوع رجعت در آينده نميدانند، بلکه در نظر آنان آياتي به صراحت از نفي بازگشت به دنيا سخن مي گويد و آياتي ديگر نيز در اين معنا ظهور دارد؛ اما متکلمان اماميه سه موضع مختلف دارند.