چکیده:
کنوانسیون CMR بهعنوان یک سند بینالمللی مهم در زمینۀ حمل و نقل کالا، بیانگر اصول و مقررات ویژهای در خصوص حمل بینالمللی کالا از طریق جاده است. از جملۀ این اصول و مقررات، تکلیف گیرنده به وارسی کالا و اعلام خسارت موجود در آن، خطاب به حملکننده است که با چنین اعلامی، زمینۀ مطالبۀ مسئولیت حملکننده برای جبران خسارت فراهم میشود. این مهم در مادۀ 30 کنوانسیون مطرح گردیده و فروض و شرایط مختلفی برای آن پیشبینی شده است. در حقوق داخلی ایران بدون درنظر گرفتن نقشی برای وارسی کالا، اجمالاً ضمانت اجرای تکلیف اعلام خسارت را سلب حق مراجعه مقرر کرده است. با توجه به پیوستن ایران به کنوانسیون CMR و نقش ویژۀ این سند بینالمللی در زمینۀ حمل و نقل جادهای کالا، نگارندگان نوشتار حاضر در صددند قواعد کنوانسیون در زمینۀ وارسی کالا و مهلتهای اعلام خسارت از سوی گیرنده را تحلیل و ضمن مقایسۀ آن با مقررات ملی ایران، به تحلیل ارزشی هریک بپردازند.
The CMR convention is a significant international document in the field of transportation of goods that defines special principles and regulations regarding the international carriage of goods by road. One of such principles and regulations is the consignee’s obligation to check the goods and declare any damages to the carrier so that the latter can be asked to compensate. This matter has been considered in article 30 of the convention and some assumptions and conditions have been provided in this regard. The Iranian law has ignored to consider a role for checking the goods and has just briefly set the negation of the right to recourse as a sanction of non-declaration of damages. As Iran has joined the CMR convention and due to the significant role of this international document in the field of carriage of goods by road, the current study intends to analyze the principles of the convention in terms of checking the goods and time limit of declaring damages by consignee while comparing with Iranian law.
خلاصه ماشینی:
با توجه به پيوستن ايران به کنوانسيون CMR و نقش ويژة اين سند بين المللي در زمينۀ حمل و نقل جاده اي کـالا، اعـلام خســارت ، حقــوق ايــران ، حمل و نقـل جـاده اي، خسـارت نگارندگان نوشتار حاضر در صددند قواعد کنوانسيون در زمينۀ وارسي کالا و آشــکار و پنهــان ، کنوانســيون مهلت هاي اعلام خسارت از سوي گيرنده را تحليل و ضـمن مقايسـۀ آن بـا CMR، مسئوليت مدني.
به موجب بند اول مادة ٣٠، «در صورتي که گيرنده ، کالا را بدون بررسي کافي وضعيت کالا با حضور حمل کننده يا بدون ارسال حق شرط هايي که حاوي اشارة کلي به فقدان يا خسـارت کـالا باشد تحويل گيرد، چنين تحويلي امارة مفروض صحت دريافت کالا بـا وضـعيتي کـه در بارنامـه جاده اي مشروح است ، خواهد بود.
». حق شرط مورد اشاره در اين مقرره ، اخطاري است که از جانب گيرنده براي حمل کننده ارسال ميشود و صرفا بيانگر خسارت هاي موجود در کـالا اسـت (٦١ :١٩٧٥ ,United Nations)؛ بـه اين معني که هرگاه تعارضي ميان شرايط کالا در زمان تحويل آن به حمل کننده با شـرايط کـالا هنگام دريافت در مقصد وجود داشته باشد، گيرنده ميتواند از حق شرط هاي يادشده - کـه برخـي (اشميتوف ، ١٣٧٨: ٩٨١) آن را «اخطار حفظ حق » ناميده اند- استفاده کرده ، از اين طريـق ضـمن اعلام خسارت ، حق خويش در مطالبۀ خسارت را حفظ نمايد.