چکیده:
وحی از ارکان نبوت و تنها راه معصوم در انتقال دین به بشریت است. اما گروهی در پی نفی این موضوعِ دروندینی یا تنزل آن به تجربهای درونی و الهام عام بودهاند. سخنان ملاصدرا این نکته را اثبات میکند که بشر بهتنهایی، از رشد عقل نظری و عملی و اجرای عدالت فردی و اجتماعی و مدیریت در بُعد معنوی و حیات دنیوی عاجز است؛ از این رو باید خدای متعال دستگیری داشته باشد تا بتواند در علوم و معارف و حقایق و مدیریتِ تعلّق، به نتیجه برسد و این با وحی میسر است. علاوه بر این، تبیین حقیقت وحی از نظر ملاصدرا نشان میدهد که وحی و جبرئیل به حقیقتی عقلی منحصر نیست که نتواند تنزل یابد، بلکه جبرئیل با حفظ مرتبه عقلیاش تنزل مثالی پیدا میکند و حضرت رسول نیز با چشم و گوش ظاهری فرشته وحی را میبیند و وحی را میشنود. این تبیین از وحی راهگشای فهم بسیاری از آیات و روایات است.
Revelation is one of the pillars of prophecy and the only means of the Infallible to transmit religion to humanity. However, a group has sought to negate this intera-religious issue or reduce it to an inner experience and general inspiration. Mulla Sadra’s statements prove the point that man by himself is not able to develop theoretical and practical intellect, implement individual and social justice, and manage the spiritual dimension and the worldly life; thus, Allah, the Almighty, should assist the man so that he can arrive at a conclusion in the sciences, teachings, realities, and management of attachment, and this is possible through revelation. Furthermore, the explanation of the truth of revelation from Mulla Sadra’s viewpoint shows that revelation and Gabriel are not restricted to an intellectual truth which cannot be reduced; rather, but Gabriel experiences an ideal reduction while he maintains his intellectual rank, and the Prophet also sees the angel of revelation with his own eyes and hears revelation with his own ears. This explanation of the revelation opens the way for understanding many Quranic verses and hadiths.
خلاصه ماشینی:
اقوال در اين باب حقيقت وحي ارسالي در آيه «و نزل به الروح الامين علي قلبک » چيست ؟ جبرئيل که مجرد است ، چگونه الفاظ را از خداي متعال دريافت ميکند و به حضرت رسول القا ميکند؟ خود نبي چگونه وحي را مي شنود و دريافت ميکند؟ آيا با همين حواس ظاهري ملک را مي بيند و صداي آن را مي شنود يا فقط با مرتبه عقلي دريافت ميکند؟ صدرا براي پاسخ به اين مسئله ابتدا اقوالي را بيان ميکند و سپس به نظر خود مي پردازد: - قول برخي از مفسران و متکلمان : جبرئيل کلام خدا را از آسمان مي شنود، سپس آن را بر رسول الله نازل ميکند، اما در کيفيت دريافت اصوات و حروف از خداي متعال توسط جبرئيل اقوالي مطرح است : الف ) برخي از معتزله : خداي متعال الفاظ و حروف را بر زبان جبرئيل خلق کرده است .
صدرا بر اين مطلب تأکيد دارد که از طرفي ثابت شده است که جبرئيل مجرد و از عالم عقل و مفارقات است ، نه جسم و جسماني و از طرفي ديگر در ادبيات ديني چنين آمده است که حضرت رسول ، جبرئيل را با همين بصر جسماني مي ديده است و کلام خدا را با همين سمع جسماني از زبان قدسي جبرئيل مي شنيده است ؛١ از اين رو اينکه وحي و جبرئيل ، مادي قلمداد شود و مرتبۀ وجودي او منحصر به حقيقت عقلي شود و الفاظ را نيز خود نبي تمثل کرده باشد، نه اينکه ملک آورده باشد، نادرست است و بايد مسئله به گونه اي تبيين شود که هم با قواعد عقلي سازگار باشد و هم با نصوص و ظواهر ديني : ً و هذا مما فيه إسراف في فحولة التنزيه ، کما في القول الأول في أنوثة التشبيه .