چکیده:
موضوع مسئولیت مدنی، در عرصه ی ارتباطات اینترنتی یکی از موضوعات بسیار مهمی است که همواره مورد توجه قانونگذاران قرار گرفته است. مسئولیت مدنی در دو سطح مسئولیت اشخاص و دولت قابل تحقق است. سیر تکوین این موضوع در حقوق ایران تنها به چند دهه اخیر بر میگردد ولیکن در عرصه حقوق بین الملل از پیشینه ی دیرینی برخوردار است. در حقوق ایران، مسئولیت مدنی اشخاص ناشی از ارتباطات اینترنتی دارای شروطی همچون تحقق ورود ضرر، فعل زیانبار و انتساب تقصیر است که این موضوع بر مبنای قاعده لاضرر، احترام، تسبیب، حسن نیت و... شکل گرفته است. از حیث حقوق اداری و مسئولیت مدنی دولت نیز به نظر میرسد از میان مبانی و نظریات مختلف، نظر مختار..... است. این نوع مسئولیت در عرصه اسناد بین الملل نیز بر مبنای نظریه تقصیر میباشد که برخی کشورها همچون حقوق کامن لا مبنای نظریه خطر را در کنار تقصیر به صورت توامان مورد پذیرش قرار دادهاند. از این رو یکی از اهداف مهم در نگارش مقاله حاضر، بررسی سیر تکوین و مبانی مسئولیت مدنی ناشی از ارتباطات اینترنتی در حقوق ایران و اسناد بین المللی با روش توصیفی- تحلیلی است که به این نتیجه دست یافتیم که مبنای این نوع مسئولیت در حقوق ایران نظریه تقصیر و در عرصه اسناد بین الملل نیز متغیر و بر مبنای نظریه تقصیر و خطر توامان میباشد.
The issue of civil responsibility in the field of internet communication is one of the most important issues that has always been the focus of legislators. Civil responsibility can be realized at two levels of responsibility of individuals and the government. The evolution of this issue in Iranian law goes back only to the last few decades, but it has a long history in the field of international law. In Iranian law, the civil liability of individuals arising from internet communication has conditions such as realization of loss, harmful act and attribution of fault, which is based on the principle of harmlessness, respect, atonement, goodwill, etc. In terms of administrative rights and civil responsibility of the government, it seems that Mukhtar's opinion is... among different bases and theories. This type of responsibility in the field of international documents is also based on the theory of fault, which some countries, like the common law, have accepted the theory of risk as the basis of fault in the form of twin. Therefore, one of the important goals in writing this article is to examine the course of development and the foundations of civil liability arising from internet communications in Iranian law and international documents with a descriptive-analytical method. The theory of fault in the field of international documents is also variable and based on the theory of fault and twin risk.
خلاصه ماشینی:
در حقــوق ايــران ، مســئوليت مدنــي اشــخاص ناشــي از ارتباطــات اينترنتــي داراي شــروطي هم چــون تحقــق ورود ضــرر، فعــل زيان بــار و انتســاب تقصيــر اســت کــه ايــن موضــوع بــر مبنــاي قاعــده لاضــرر، احتـرام ، تسـبيب و حسـن نّيـت شـکل گرفتـه اسـت .
در مقالـه حاضـر، مسـئوليت مدنـي ناشــي از ارتباطــات اينترنتــي از دو منظــر حقــوق ايــران و اســناد بين المللــي بررســي شــده اســت و بـه دنبـال پاسـخ بـه ايـن مسـئله هسـتيم کـه مبنـاي مسـئوليت مدنـي ناشـي از ارتباطـات اينترنتـي در حقــوق ايــران و اســناد بين المللــي چيســت ؟ موضــوع مســئوليت مدنــي و شــيوه جبــران آن در عرصـه هـاي مختلـف علـوم از جملـه علـوم ارتباطـات مطالعـه شـده اسـت و در ايـن راسـتا ميتـوان بـه مبانـي موجـود در فقـه ، حقـوق و رويـه قضايـي رجـوع کـرد.
بــراي مث ــال ، اگــر هکــري، ويروســي را وارد شـبکه اينترنـت کـرده و از ايـن طريـق بـه اطلاعـات و نرم افزارهـاي ديگـري آسـيب زده باشـد؛ ايـن صدمـه از بـاب اتـلاف اسـت ؟ بـه عبـارت ديگـر، هکـر، مباشـر اتـلاف اسـت يـا آن ويروس ، واسـطه ميــان هکــر و خســارت واردشــده اســت کــه در ايــن صــورت ، بايــد عمــل زيان زننــده را تحــت بــاب تسـبيب يـا »اتـلاف بالتسـبيب « بررسـي کـرد؟ فايـده ايـن بحـث ، زمانـي مشـخص ميشـود کـه توجـه کنيـم در حقـوق ايـران ، اتـلاف و تسـبيب ، دو منبـع مسـتقل ايجـاد مسـئوليت مدنـي هسـتند و از گذشـته ، قواعـد و شـروط ايـن دو منبـع بـراي تحقــق مســئوليت مدنــي متفــاوت اســت .