چکیده:
حکیم مجدودبن آدم سنایی غزنوی از گویندگان مشهور سبک عراقی و شعر عرفانی می باشد که آثاری به نظم و نثر از خود به یادگار گذاشته اشعارحکیم سنایی ساده، با مضامین پرمحتوای عرفانی آمیخته است که در آنها، شاعر مضامین شعری خود را همراه با تصاویر شاعرانه ی زیبایی ارائه کرده. نیروی تصویرآفرینی همیشه نشانه ی شاخص یک شاعر است . بنابراین، مقاله ی حاضر به بررسی تصاویر شاعرانه ( تشبیه و استعاره )، در شعر سنایی اختصاص یافته است. در این مقاله، به شعر و خیال ( تصویر) اشاره شده است. تشبیه ها و استعاره های اشعار حکیم سنایی از لحاظ بسامد، موضوع ( عناصر تصویر ساز)، فشردگی و گستردگی و نیز از جهت هدف شاعر از آوردن این تصاویر بررسی شده اند و در بخش پایانی مقاله درباره ی تناسب تصویر با موضوع بحث شده است.واژگان کلیدی: سنایی، دیوان اشعار، تشبیه، استعاره، عناصر تصویر ساز .
Hakim Sanai Ghaznavi is one of the famous speakers of Iraqi style and mystical poetry who has left works of poetry and prose in his memory. done. The power of imagery is always a hallmark of a poet. Therefore, the present article is devoted to the study of poetic images (similes and metaphors) in Sanai poetry. In this article, poetry and imagination (image) are mentioned. The similes and metaphors of Hakim Sanaei's poems have been studied in terms of frequency, subject (pictorial elements), compactness and breadth, as well as in terms of the poet's purpose in bringing these images.Hakim Sanai Ghaznavi is one of the famous speakers of Iraqi style and mystical poetry who has left works of poetry and prose in his memory. done. The power of imagery is always a hallmark of a poet. Therefore, the present article is devoted to the study of poetic images (similes and metaphors) in Sanai poetry. In this article, poetry and imagination (image) are mentioned. The similes and metaphors of Hakim Sanaei's poems have been studied in terms of frequency, subject (pictorial elements), compactness and breadth, as well as in terms of the poet's purpose in bringing these images.
خلاصه ماشینی:
تشبيه ها و استعاره هاي اشعار حکيم سنايي از لحاظ بسامد، موضوع (عناصر تصوير ساز)، فشردگي و گستردگي و نيز از جهت هدف شاعر از آوردن اين تصاوير بررسي شده اند و در بخش پاياني مقاله دربارة تناسب تصوير با موضوع بحث شده است .
در شعر شاعراني چون سنايي که از انديشه هاي متعالي و قوة تخيل نيرومند، بهره مند هستند به طور يقين الفاظ در معاني محدود خود نميتوانند محملي مناسب براي مضـاميني عـالي ايـن قبيل شاعران باشد، بنابراين شاعراني مانند سنايي بـراي بيـان مفـاهيم بلنـد، بـه آفريـدن تشـبيه ، استعاره ، مجاز و کنايه و انواع ديگر زيباييهاي زبان پرداخته اند که در اين مقـال انـدکي از ايـن زيباييها بررسي ميگردد.
عناصر تشبيه ساز در شعرسنايي متنوع است ، اما بيشتر اين عناصر، همان عناصري است کـه در شعر شعراي پيشين نيز ديده ميشود ولي موضوع هايي که به اين عناصر تشـبيه شـده اسـت ، بعضا تازه است و نوآوريهايي در اين زمينه در شعر اين شاعر مشاهده ميشود؛ مـثلا در ابيـات ذيل : باد زلفش از خوشي ميآورد بوي عبير خاک پايش از عزيزي توتياي ديگر است (همان ، ٨١٣: غزل ٣٨) باد زلف و خاک پا: مشبه .
دست بر سر ماند چون کژدم دلم زان دو زلفين سيه چون مار يار (همان ، ٨٨٧: غزل ١٥٢) دل : مشبه ، کژدم : مشبه به ، دست بر سر ماندن : وجه شبه ، چون : ادات نتيجه سنايي يک شاعر تصويرگراست که تشبيه و اسـتعاره هـاي فـراوان و متنـوعي در شـعر وي وجود دارد.