چکیده:
حکومت زیدیه یمن طولانیترین دولت مذهبی در جهان اسلام است. تاسیس و تداوم دولت زیدی در ادوار مختلف تاریخ یمن در سایه مبارزه و هدایت رهبران فداکار منجر به استقرار و بقای تمدنی از جنس اندیشه زیدی در این کشور گردید تا زیدیه با سلسله ائمه زیدی یمن قرنهای طولانی بر یمن حکمرانی نماید. در این میان جایگاه امام هادی رسی دارای ابعاد مختلف بوده و همواره از وی به عنوان الگویی برای رهبران این جریان تمدنی در یمن نام برده شده است، دارای اهمیت میباشد. هدف اساسی پژوهش حاضر پاسخ به این سوال اصلی میباشد که شخصیت و عملکرد امام هادی رسی به عنوان پایهگذار تمدن زیدی در یمن چه بوده است؟ دستاورد این پژوهش که با روش کتابخانهای و اسنادی و شیوه توصیفی - تحلیلی با استفاده از منابع فارسی و عربی به خصوص متون زیدی در تاریخ یمن به دست آمده است، بیان میدارد که اندیشه سیاسی و اصول کلامی و فقهی امام هادی رسی در جهت اعتلای تمدن اسلامی بوده و وی با داشتن روحیه ظلمستیزی و جهاد با دشمنان، دینمداری و شایستهسالاری، مردمداری و اهتمام به عمران و آبادانی بلاد، ضمن اینکه سیاستمداری متبحر و عالمی اندیشهورز میباشد در عملکرد سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی دوران خود نیز رسالت تمدنی خویش را برای نسلهای آینده زیدیه در یمن به خوبی انجام داده است.
The rule of the Zaydi government in Yemen is the longest religious government in the Islamic world. Long rule over Yemen. In the meantime, the position of Imam Hadi Rossi has different dimensions and he has always been mentioned as a model for the leaders of this civilization in Yemen. The main purpose of this study is to answer the main question: what was the personality and performance of Imam Hadi Rossi as the founder of the Zaidi civilization in Yemen?The achievement of this research, which has been obtained by library and documentary methods and descriptive-analytical method using Persian and Arabic sources, especially Zaidi texts in the history of Yemen, states that the political thought and theological and jurisprudential principles of Imam Hadi Rasi He is the exaltation of Islamic civilization and he has a spirit of oppression and jihad with the enemies, religiosity and meritocracy, democracy and concern for the development of the country, while he is a skilled politician and a thinker in political, military, economic and cultural performance. His time has also fulfilled its mission of civilization for future generations of Zaydis in Yemen.
خلاصه ماشینی:
هدف اساسي پژوهش حاضر پاسخ به اين سـؤال اصـلي ميباشد که شخصيت و عملکرد امام هادي رسي به عنوان پايه گذار تمدن زيدي در يمن چه بوده است ؟ دستاورد اين پژوهش که با روش کتابخانه اي و اسنادي و شـيوه توصـيفي – تحليلـي بـا اسـتفاده از منابع فارسي و عربي به خصوص متون زيدي در تاريخ يمن به دست آمده است ، بيان ميدارد که انديشه سياسي و اصول کلامي و فقهي امام هادي رسي در جهت اعتلاي تمدن اسـلامي بـوده و وي بـا داشـتن روحيه ظلم ستيزي و جهاد با دشمنان، دين مداري و شايسته سـالاري، مـردمداري و اهتمـام بـه عمـران و آباداني بلاد، ضمن اينکه سياستمداري متبحر و عالمي انديشه ورز ميباشد در عملکـرد سياسـي، نظـامي، اقتصادي و فرهنگي دوران خود نيز رسالت تمدني خويش را براي نسـل هاي آينـده زيديـه در يمـن بـه خوبي انجام داده است .
يحيي بن حسين شخصا تمايل داشت که مرکز نهضت خود ضد عباسيان را طبرستان قرار دهد و بر مردم امامت و حکومت کند، اما به علت حکمراني محمد بن زيد بر طبرستان و نيز پايگاه مردمي قوي او در آن مکان، هادي الي الحق در اين راه توفيقي پبدا نکرد، هرچند بر اساس برخي منابع توانست با شيعيان جد خود يعني قاسم رسي در آنجا ديدار و برخي از آنان را به صورت مخفيانه جذب حرکت خود نمايد.