چکیده:
رشد سریع استفاده از انرژی در جهان، نگرانی هایی را در مورد تمام شدن منابع انرژی و تاثیرات زیان بار آنها بر محیط زیست مثل تخریب لایه ی اوزون، گرم شدن کره ی زمین و تغییرات آب و هوا ایجاد کرده است. با توجه به اینکه بناهای آموزشی ده درصد از مصارف انرژی در بخش ساختمان را به خود اختصاص می دهند و با عنایت به اینکه معماری پایدار علاوه بر توجه به منابع محیطی، ابعاد انسان مدارانه و ارتقاء کیفیت زندگی را نیز مورد توجه قرار می دهد، لذا توسعه پایدار می تواند یکی از معیارهای اثربخش در طراحی فضاهای آموزشی چون مدرسه بوده و علاوه بر صرفه جویی در منابع محیطی، سبب ارتقای قابلیت های چنین فضاهایی شود. در این میان استفاده ی بهینه از نور روز و بهره گیری از انرژی خورشید در فضا های آموزشی در همان مراحل اولیه ی طراحی می تواند نیل به پایداری و اصول آن را تسهیل نماید. با توجه به مباحث فوق، رویکرد این مقاله استخراج اصول طراحی فضا های آموزشی از لحاظ مسایل پایداری می باشد که به ارایه احکام طراحی فضاهای آموزشی با رویکرد تامین نور روز مناسب و بهره وری از انرژی خورشید کمک خواهد کرد. روند پیشبرد تحقیق، با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. در بخش مبانی نظری از شیوه های تحلیلی-توصیفی و بخش طراحی معماری از شیوه مطالعات میدانی و پیمایشی بهره گرفته شده است. روش تحقیق داده بنیاد است و به تجزیه و تحلیل و تلفیق اطلاعات پرداخته است. بر اساس کدگذاری محوری، اختصاصی یافته های تحقیق نشان می دهد روشنایی، گرمایش، آسایش بصری و سلامت جسمی- روانی به یکدیگر وابسته اند. بهره گیری از نور روز، علاوه بر روشنایی، سبب دریافت گرما شده و همچنین آسایش بصری، جسمی و روانی کاربران را به دنبال دارد. برای بهره گیری از نور روز و فواید آن در فضاهای آموزشی می بایست به ساختار کالبدی مدارس، جهت گیری و موقعیت قرارگیری سطوح شیشه ای توجه ویژه شود.
خلاصه ماشینی:
شاخصهاي نورسنجي از نظر محدوده زماني مورد ارزيابي و در نظر گرفتن شرايط آسمان به دو گروه استاتيک و ديناميک تقسيم بندي ميشوند ارزيابي انجام گرفته توسط شاخصهاي استاتيک تنها براي يک برهه زماني کوتاه بوده و محاسبات براي يک وضعيت ثابت انجام ميگيرد اما شاخصهاي ديناميک با در نظر گرفتن پارامترهاي طراحي اقليم و تغييرات وضعيت آسمان و به تبع آن تغييرات روشنايي بر اساس داده هاي هواشناسي شرايط نوري فضا و آسايش بصري کاربران را در طول يک سال ارزيابي مي کنند و نتايج جامع تري را ارائه ميدهند (٢٠١٦ Reinhart, Mardaljevic, and Rogers ) شاخصهاي ديناميک به کمک مدل سازي نور روز مبتني بر اقليم و شبيه سازي قابل محاسبه اند؛ بدين صورت که با مشخص کردن مواردي از قبيل هندسه و فرم فضاء ويژگيهاي مصالح و منابع نوري خورشيد و (آسمان به عنوان دادههاي ورودي براي نرم افزار، شبکه اي از حسگرها در ارتفاع معيني عموما در ارتفاع سطح کار تعيين ميشود و به کمک دادههاي روشنايي به دست آمده در محل هر يک از اين حسگرها شاخصهاي مربوط محاسبه ميشوند براي پيش بيني ميزان رضايت کاربر از شرايط نوري لازم است تا براي شاخصهاي مذکور مقاديري به عنوان مبنا تعيين شود تا قضاوت درباره کافي نبودن مناسب بودن و يا زياده از حد بودن نور در نقاط مختلف فضاي مورد بررسي امکان پذير شود (٢٠١٢ Reinhart and Weissman) در ميان تحقيقات مرتبط با موضوع آسايش بصري انجام گرفته در سالهاي ١٩٤٩ تا ٢٠١٨، در سالهاي اخير تعدادي از تحقيقات به کمک مقايسه ارزيابيهاي حاصل از روش ميداني و شبيه سازي رايانه اي به اعتبار سنجي اين شاخصها از نظر هماهنگي با نظريات کاربران پرداخته اند.