چکیده:
بیان مسئله: نقوش قالی به مانند سایر نقوش سرشار از رمز و راز و پیچیدگی ساختاری و معانی نمادین است. برخی از این نقوش در طول زمان تغییرکرده و برخی از آنها در بستر اقلیم، فرهنگ یا جوامع با فرهنگ خاص در طول تاریخ دوام آورده و ماندگارشده و هم اکنون هم به خاستگاه خود متصلند با توجه به آنچه گفته شد، علل ماندگاری و استمرار این نقوش در طول دورههای تاریخی در بستر و زمینهها سوالی است که با مطالعه موردی قالیهای عشایری منطقه بهرامگور نیریز و قشقایی استان فارس به آن پاسخ داده میشود.هدف: شناخت دلایل استمرار نقوش قالیهای عشایری در دورههای مختلف تاریخی هدف این پژوهش است.روش پژوهش: رویکرد این پژوهش کیفی است که با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و میدانی و همچنین شواهد بصری به شیوه تحلیلی تاریخی، یافتههای آن ارائه میشود.یافتهها: یکی از عوامل موثر در تغییر و تحولات هنری تغییرات اجتماعی و سبک زندگی است. با وجود مستقل بودن جامعه عشایری از جوامع شهری در طی قرون متمادی، احتیاج جامعه شهری به قالیهای عشایری باعث دخل و تصرف گاه به گاه در نقشپردازی برخی از قالیهای عشایری در طول تاریخ شده و علت دیگر تغییرات در نقوش تبادلات و ارتباطات یا برخوردهای فرهنگی بوده است. اما ثبات امکانات مادی و عدم تغییر نحوه زندگی جامعه عشایری در طی قرنهای متمادی موجب شده تا برخی از نقوش قالی جامعه عشایری در طول دورههای تاریخی، با ثبات متداومتر باشد.
Problem Definition:
Carpet motifs, like other motifs, are full of mystery, structural complexity, and symbolic meanings. Some of these motifs have changed over time, and some of them have survived in climate, culture, or societies with a specific culture throughout history and are still connected to their origins. According to what has been said, the reason for the permanence and continuity of these motifs during historical periods in various contexts is a question that will be answered by a case study of nomadic carpets in Bahram Gur of Neyriz and Qashqai regions in Fars province.
Objective
This research aims to recognize the reasons for the continuity of nomadic carpet patterns in different historical periods.
Research Method
The approach of this research is qualitative, and its findings are presented using library and field sources as well as visual evidence in a historical analytical way.
Results
Social and lifestyle alterations are one effective factor in artistic changes. Despite the independence of nomadic societies from urban societies for many centuries, the need for urban societies for nomadic carpets has caused occasional interference in the motifs of some nomadic carpets throughout history. The other reason for motif alterations has been various exchanges and communication or cultural encounters; however, the stability of the material facilities and no change in the lifestyle of the nomadic community over many centuries has caused some of the carpet motifs of the nomadic community to be more stable throughout the historical periods.
خلاصه ماشینی:
به طور معمول و تا پیش از نفوذ نقش و طرح های امروزی در نقوش ذهنیباف ، که حداقل بر اثر پیشرفت ارتباطات بصری و تصویری در نیم قرن اخیر رخ داده است ، بافنده اغلب از طرح و نقوشی که در قالیهای بومی خود موجود بوده استفاده میکرد و نقشمایه ها را از روی نقش قالیهای مرسوم محل خود، اما با اختیار در انتخاب نقشمایه و رنگ آمیزی، انجام میداد؛ چون دامنۀ ذخیرة نقشمایه های انتخابی فراتر از نمونه های محیط زندگی او نبود و از سویی، زندگی مستقل عشایر و تا حدود زیادی زندگی در روستاها، از تحولات فرهنگی جامعۀ شهری هم عصر خود در طول زمان جدا بوده و باعث میشد تا نقوش دستبافته ها به ندرت متأثر از دیگر جوامع باشد؛ اما در این میان ، جریانات و تحولات اجتماعی و تاریخی، بافتۀ این بافندگان را هر از گاهی دچار تحول یا تغییر و اثرپذیری میکرد و نقوشی به این فرش ها راه مییافت ، نقوشی که بعضی از آن ها در طول قرن ها ماندگار میماند.
به هر صورت ، این نقوش از سالیان دور در دستبافته ها وارد شده اند و تاکنون برجای مانده اند؛ اما مسأله این است که با توجه به تحولات صدهاساله و بلکه چندین هزارسالۀ تمدن (ایران و مخصوصاً مناطق استان فارس و همجوار)، چگونه این نقوش در قالیهای روستایی و عشایری آمده اند و تا این زمان پایدار مانده اند؟ با توجه به اینکه در نقل قول زیر، با پرسش از بافنده های فعلی که هنوز در جوامع عشایری زندگی میکنند، چنین ارزیابی شده است که آنان تعصبی همگانی در نداشتن نوآوری در موضوع و شکل بازنمایی نقش ها ندارند، بافندگانی که در حال / حاضر امکان دسترسی به نقوش غیربومی را نیز دارند، نقوشی که معمولاً، برای راحتی در بافت ، بر روی نقشه های فرش طراحی شده است .