چکیده:
در این مقاله،ابتدا پیرامون تقسیم وجود به مستقل و رابط،توضیحاتی ارائه و بیان شده است که اصطلاح«وجود رابط»در حکمت متعالیه دارای معنای جدیدی،علاوه بر معنای مشهور و متداول خود در حکمت رسمی میباشد.
ازاینرو،با بهرهگیری از کلام صدر المتألهین(ره)،به تبیین این معنا که بیانگر نحوهء تحقق معلول است،میپردازیم،سپس اثبات مینماییم که برهان بدیع و منحصر به فردی از سوی علامه طباطبایی(ره)بر تحقق وجود رابط در خارج اقامه شده است و برهان ایشان با آنچه مروم صدر المتألهین در آثار خود بدان اشاره نموده است متفاوت میباشد؛در ادامه پس از تقریر این برهان،به تأمل در نتایج حاصل از آن میپردازیم و نشان میدهیم که «وجود رابط»اثبات شده در این برهان،با«وجود رابط»اثبات شده در مباحث علت و معلول متمایز است و یکسان انگاشتن این دو حقیقت صحیح نیست.
خلاصه ماشینی:
"ازاینرو،با بهرهگیری از کلام صدر المتألهین(ره)،به تبیین این معنا که بیانگر نحوهء تحقق معلول است،میپردازیم،سپس اثبات مینماییم که برهان بدیع و منحصر به فردی از سوی علامه طباطبایی(ره)بر تحقق وجود رابط در خارج اقامه شده است و برهان ایشان با آنچه مروم صدر المتألهین در آثار خود بدان اشاره نموده است متفاوت میباشد؛در ادامه پس از تقریر این برهان،به تأمل در نتایج حاصل از آن میپردازیم و نشان میدهیم که «وجود رابط»اثبات شده در این برهان،با«وجود رابط»اثبات شده در مباحث علت و معلول متمایز است و یکسان انگاشتن این دو حقیقت صحیح نیست.
از جملهء این بزرگان مرحوم علامه طباطبایی(ره)میباشند که با استفاده از شیوهء بدیع و منحصر به فرد یعنی با تأمل و تحقیق در مفاد قضیه به اثبات وجود رابط پرداختهاند البته باید توجه داشت آنچه علامه(ره)در صدد اثبات آن بودهاند،تحقق وجود رابط در خارج میباشد نه تحقق مفهوم آن در ذهن،ازاینرو مباحث ایشان با آنچه مرحوم ملاصدرا در جلد اول کتاب اسفار(ص 78)بیان نمودهاند،متفاوت است و نباید با هم خلط گردد؛زیرا در آن مبحث که صدر المتألهین پس از بیان دو معنا برای وجود رابطی،در نهایت برای معنای اول آن لفظ وجود رابط را جعل میکند.
در عبارت فوق مرحوم علامه(ره)وجود شیء دیگری علاوه بر مفهوم موضوع و مفهوم محمول در قضایای مذکوره را امری وجدانی معرفی نموده است و در ادامه برهانی برای اثبات حرفی بودن این مفهوم اقامه کردهاند: و لیس منفصل الذات عن الطرفین بحیث یکون ثالثهما و مفارقا لهما کمفارقة احدهما الاخر،و لا احتاج الی رابط یربطه بالموضوع و رابط آخر یربطه بالمحمول،فکانت المفروض ثلاثة خسمة،و احتاج الخمسة الی اربعة روابط آخر و صارت تسعة و هلم جرا."