چکیده:
عدالت و اجرای آن یکی از نیازهای اساسی و فطری انسان است که همواره در طول تاریخ وجود آن بستری مناسب جهت توسعه جوامع انسانی فراهم کرده است. نظریات مربوط به عدالت به موازات گسترش و پیشرفت جامعه بشری تکامل یافته و دامنه آن از نظریات ادیان و فلاسفه به تحقیقات تجربی کشیده شده است.پس از انقلاب صنعتی و مکانیزه شدن جوامع بشری،سازمانها چنان بر زندگی بشر سیطره افکندهاند که هر انسان از لحظه تولد تا مرگ مستقیما وابسته به آنهاست و امروزه زندگی،بدون وجود سازمانها قابل تصور نیست.بنابراین اجرای عدالت در جامعه منوط به وجود عدالت در سازمانهاست.اولین تحقیقات پیرامون عدالت در سازمانها به اوایل دهه 1960 برمیگردد.پس از سال 1990 فصل جدیدی از مطالعات تجربی پیرامون عدالت سازمانی آغاز میشود که ماحصل آن شناخت سه نوع عدالت یعنی عدالت توزیعی،عدالت رویهای و عدالت تعاملی در سازمانهاست.در این مقاله سعی شده است به این سه نوع عدالت و موضوعات مرتبط با آنها بهطور جامع پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
(اخوان کاظمی،1382،ص 73)به این ترتیب ملاحظه میشود که عدالت و استقرار آن بهعنوان برجستهترین روانشناس در حوزه انگیزش،سلسله مراتبی از نیازهای انسانی را مطرح کرد که اگرچه عدالت در این سلسله مراتب جایی ندارد، اما با این حال مازلو از اهمیت آن آگاه بوده و نسبت به پیامدهای ناشی از بی عدالتی هشدار داده است.
2005 ) تحقیقات نشان دادهاند که فرایندهای عدالت نقش مهمی را در سازمان ایفا می کنند و چطور برخورد با افراد در سازمانها ممکن است باورها،احساسات،نگرشها و رفتار کارکنان را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین درک اینکه چگونه افراد در مورد عدالت در سازمانشان قضاوت میکنند و چطور آنها به عدالت یا بیعدالتی درک شده پاسخ میدهند،از مباحث اساسی خصوصا برای درک رفتار سازمانی است.
( CharashSpector,2001 )در یک مسیر این تحقیقات به دنبال تعیین منابع درک عدالت تحت تاثیر 1-پیامدهایی که شخص از سازمان دریافت میکند، 2-رویههای سازمانی و 3-خصوصیات ادراککننده قرار دارد.
فرض کنید دو (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1-عدالت در سازمانها کارمند با صلاحیت و شایستگی یکسان برای انجام یک کار و مسئولیت شغلی وجود دارند،اما به یکی از آنها مقداری بیشتر از دیگری پرداخت میشود.
مطالعات نشان میدهد که عدالت رویهای با واکنشهای شناختی،احساسی و رفتاری کارکنان نسبت به سازمان(مثل تعهد سازمانی)مرتبط است.
پیامدهای سازمانی درک عدالت میتواند مبتنی بر پیروی سازمان از قوانین عدالت توزیعی(مثل (به تصویر صفحه مراجعه شود) برابری،مساوات یا نیاز)و همچنین توسط ارزش پیامدها باشد.