چکیده:
با شروع قرون جدید و پیشرفتهایی در مقولهی فیزیک،و مطرح شدن اصل ماند، (اصل اول نیوتن)این ایهام در بین دانشمندان فیزیک جدید و فلاسفهی غرب مطرح شد که اصول فلسفهی ارسطویی و فیزیک قدیم در مورد فاعل حرکتهای قسریباطل شده و با وجود اصل«ماند»ما نیازی به استمرار محرک،در حرکتهای قسری نداریم.اینمقاله درصدد این است که اولا:ثابت کند،اصل فلسفی نیاز حرکت به محرک،با اصل علمی (قانون اول نیوتن)هیچ تعارض و تقابلی ندارد،ثانیا:در بین فلاسفهی مسلمان با ارائهی نظریات«میل»و طبیعت مقهوره،وجود محرک برای حرکتهای قسری،امری ضروری دانسته شده و اصل اول نیوتن،هیچ تقابلی با این نظریات پیدا نمیکند.
خلاصه ماشینی:
"(اصل اول نیوتن)این ایهام در بین دانشمندان فیزیک جدید و فلاسفهی غرب مطرح شد
درصدد این است که اولا:ثابت کند،اصل فلسفی نیاز حرکت به محرک،با اصل علمی
مسألهی فاعل حرکت(محرک)یکی از مباحث حرکت و از لوازم آن است که در تاریخ فلسفه(از حکمت یونان باستان تا دوران فلسفهی اسلامی)به یادگار
است و بر این اساس فلسفی در تمام اقسام حرکت چه طبیعی و چه ارادی و چه
حرکت،نیاز به عامل حرکت(محرک)ندارد و این نتیجهی علمی با یکی از لوازم
1-اگر تا آخر حرکت باقی نماند،این همان مذهب تولید است که هر حرکتی،
2-اگر تا آخر حرکت باقی ماند،این همان مذهبی است که میگوید قاسر،به
ناچار باید جسم باشد و در این صورت یا بر مبنای جذب است یا بر مبنای دفع.
بعدها تحت عنوان اصل اول نیوتن مطرح شد،کمکم این مسأله در بین فلاسفه جدید غرب مطرح شد که مسألهی لزوم محرک خارجی برای حرکت،امری
نیوتن نیز در کتاب مبادی ریاضی فلسفه طبیعی،اصل اول را اینگونه تبیین میکند: «هر جسم به حالت سکون یا حرکت یکنواخت خود بر خطی راست
مگر بعد از برخورد با سطح فلک قمر چون معتقدند افلاک قابل شکاف نیستند، یعنی مانع قطعی برای ادامه حرکت متحرک هستند.
این نظریه نیز با قانون علمی(اصل ماند)هیچ منافاتی ندارد:
که این دو علت از کجا حاصل شدند؟مذهب تولید نیز باطل است چون لازم است،
چون تمام این نظریات باطل شد،فقط نظریهی دوم(میل)باقی میماند.
مورخان برای آن قائلند،با این اصل فلسفی که هر محرک خارجی هر چه باشد و"