چکیده:
هدف: این تحقیق به منظور بررسی تاثیر آموزش خودگردانی ارفتارهای توجهی, خودگردانی رفتارهای انگیزشی و
خودآموزی کلامی بر کاهش نشانههای نارسایی توجه در کودکان با اختلال تارسایی توجه/ بیشفعالی انجام شده است.
روش: تعداد ۶۰ دانشآموز پسر پایه سوم ابتدایی مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی به شیوة غربالگری
انتخاب شدند. برای انتخاب آزمودنیها, از مصاحبه تشخیصی مبتنی بر 58/۷ و پرسشنامه 54 ویژه معلمان
استفاده شد. پس از اعمال مداخلات آموزشی -درمانی و اندازه گیزی مجدد نشانههای تارسایی توجه در پس آزمون و
آزمون پیگیری (دو ماه بعد از اتمام مداخلات)» نتایج استخراج شده با استفاده از روش تحلیل واریانس اندازهگیریهای
مکررء مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتهها: نتایج بهدست آمده حاکی از آن بود که (۱) اثر اصلی اجرای
آزمونهای سهگانه (پیشآزمون - پسآزمون و آزمون پیگیری) در سطح معنیدار است؛ در این راستاء نتایج
آزمونهای تعقیبی حاکی از آن بود که نشانههای نارسایی توجه در پسآزمون و آزمون پیگیری نسبت به پیشآزمون,
بهبود معنیداری پیدا کرده است (۲) آثر اصلی اجرای مداخلات آموزشی - درمانی سهگانه در سطح ۳۰/۰۰۱
معنیدار اسث؛ در این راستاء نتایج آزمونهای تعقیبی نشان داد که کاربندی آموزش خودگردانی رفتارهای توجهی
نسبت به دو مداخله دیگر (آموزش خودگردانی رفتارهای انگیزشی و آموزش خودآموزی کلامی) موجب بهبودی
نشانههای نتارسایی توجه شده است (۲) اثر تعاملی اجرای آزمونهای سهگانه و اجرای مداخلات درمانی آموزشی
سهگانه در سطح ۳۰/۰۰۱ معتی دار است. نتیجهگیسری: بررسی تاثیرات اصلی ساده نشان داد که در گذر از
پیش آزمون به پسآزمون» اثر آموزش خود گردانی رفتارهای توجهی و آموزش خودآموزی کلامی بر نشانههای نارسایی
توجه معنیدار بوده است و با گذر از پسآزمون به آزمون پیگیری, تاثیرات آموزش خودگردانی رفتارهای توجهی بر
نشانههای تارسایی توجه تداوم معنیدار پیدا کرده استء آما با گذر از پسآزمون به آزمون پیگیری, اثر آموزش
خودآموزی کلامی بر نشانههای نارسایی توجه معنیدار تبوده است و با گذر زمان, تاثیرات این مداخله. کاهش
معنیداری پیدا کرده است.
Objective: A three-dimensional instructional intervention (self-regulation of attentional behaviors، self-regulation of motivational behaviors، and verbal selfinstruction) was conducted to ameliorate ADHD (attention deficit/hyperactivity disorder) symptoms.
Method: 60 third grade male students with ADHD were screened and diagnosed using CSI-4 and DSM-4 criteria. The subjects were trained to apply the mentioned cognitive skills، and then a follow-up study was done.
Results: The results display a significant difference for pretest-post test، and followup treatments (P<0.01). Post hoc analysis indicates that self-regulation of attentional behaviors had a more considerable effect in comparison with the other two treatments.
Conclusion: These findings suggest that teaching cognitive instructions to children with ADHD can improve ADHD symptoms.
خلاصه ماشینی:
در هر یک از این پژوهشها،اثربخشی روشهای مبتنی بر شناخت درمانی بالاخص خودآموزی کلامی و خودگرانی رفتارهای توجهی و انگیزشی در بهبود نشانههای نارسایی توجه در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی محقق شده است.
مبتنی بر آنچه عنوان شد،در پژوهش حاضر تأثیر آموزش راهبردهای خودگرانی رفتارهای توجهی،رفتارهای انگیزشی و آموزش خودآموزی کلامی در بهبود نشانههای نارسایی توجه در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی بررسی شده است تا به واسطه نتایج به عمل آمده،معین شود که(1)آیا آموزش راهبردهای خودگرانی رفتارهای توجهی بر بهبود نشانههای نارسایی توجه مؤثر است؟(2)آیا آموزش راهبردی خودگرانی رفتارهای انگیزشی بر بهبود نشانههای نارسایی توجه مؤثر است؟(3)آیا آموزش خودآموزی کلامی بر بهبود نشانههای نارسایی توجه مؤثر است(4)کدامیک از روشهای آموزشی سهگانه در بهبود نشانههای نارسایی توجه مؤثر است؟(5)آیا مدل نظری بارکلی در تبیین علل اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی از شواهد تجربی متقن و کافی برخوردار است؟ روش جامعه،نمونه و روش نمونهگیری جهت بررسی سؤالات پژوهشی از طرح پژوهشی نیمه آزمایشی بهره گرفتیم.
جدول 3-مقایسههای زوجی سطوح چندگانه متغیر آزمون (به تصویر صفحه مراجعه شود) 1-پیش آزمون 2-پس آزمون 3-آزمون پیگیری با توجه به مندجات جدول 3،میتوان نتایج زیر را در خصوص اثرهای ساده هریک از سطوح و عامل(1)یعنی زمان آزمون استنباط کرد: الف)تفاوت میانگینهای پیش آزمون و پس آزمون در سطح 0/100- p معنیدار است و این معنیداری به نفع پس آزمون است،چرا که نشانههای نارسایی توجه/بیش فعالی در این موعد از آزمون،بهطور معنیداری کاهش یافته است.
جدول4-مقایسههای زوجی سطوح چندگانه عامل 2(عضویت گروهی) (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به مندرجات جدول 4،نتایج زیر در خصوص اثرهای ساده هریک از سطوح عامل 2(عضویت گروهی)قابل استنباط است: الف-تفاوت میانگینهای گروه کاربندی خودگرانی توجه و خودگرانی انگیزش در سطح 0/100- p معنیدار است و این معنیداری به نفع کاربندی خود تنظیمی توجه است؛زیرا این کاربندی توانسته است نشانههای نارسایی توجه/بیش فعالی را در حد معنیدار کاهش دهد.