چکیده:
این مقاله حاصل پژوهشی گروهی است که پس از وقوع حادثه زلزله بم،ضمن بازدید از محل و مصاحبه با مصیبتزدگان و آسیبدیدگان بحران نگارش یافته است. منظور از بحران،وضعیتی است که نظم جاری جامعه را دگرگون میکند.بحران ممکن است نتیجهء حادثهای طبیعی باشد که جریان طبیعی و فیزیکی زندگی را دگرگون میسازد، یا ممکن است حاصل وقوع بینظمیها و دگرگونیهای اوضاع اجتماعی باشد.قابل تأمل است که بحرانهای اجتماعی تا حدودی قابل پیشبینی هستند و در بسیاری از موارد میتوان از آنها پیشگیری کرد.بنابراین واژه بحران برای اشاره به مجموعهای گسترده از نابسامانیهای طبیعی و اجتماعی به کار میرود که برای مواجهه موثر با آنها وجود سیستم اطلاعاتی مناسب،بسیار کارساز است؛سیستمی که بتواند در لحظات اولیه شکلگیری بحران،علائم ناسازگار و هشداردهندهای را ارائه کند و بتواند حتی الامکان قبل از وقوع بحران،مختصات وضعیت بحرانی را پیشبینی نماید.بنابراین،طراحی سیستم اطلاعاتی مناسب برای مواجهه با بحران،یکی از مهمترین و ضروریترین اولویتهای مدیریت دولتی در هرکشور محسوب میشود. در این مقاله تلاش میشود که نمونهای از سیستمهای اطلاعاتی مناسب برای مدیریت بحران،طراحی و پیشنهاد شود.
خلاصه ماشینی:
"وظایف خرده سیستمهای ستاد حوادث غیر مترقبه عبارتند از: 1-2:وظایف ریاست ستاد مشترک: الف)نظارت کلی بر عملکرد خرده سیستمهای مرتبط با بحران؛ ب)ابلاغ خط مشیها و دستورات تدوین شده برای هدایت خرده سیستمهای اقدامکننده؛ ج)دریافت بازخور مستمر از عملکرد خرده سیستمهای فعال در منطقه بحرانزده؛ د)اتخاذ تصمیمهای مناسب براساس اطلاعات کسب شده از وضعیت منطقه؛ و)اطلاعرسانی در مورد عملکرد سازمانها و نهادهای اقدامکننده به رئیس جمهور و رسانهها(صداوسیما)؛ 2-2:وظایف ستاد بهداشت و درمان: الف)اعزام نیروهای هلال احمر و پزشکان و پرستاران داوطلب به منطقه بحرانزده؛ ب)جلوگیری از افزایش تلفات بعد وقوع حادثه،با تاکید بر دو اولویت ذیل: -انجام کلیه مراقبتهای ویژه برای مجروحین؛ -انجام اقدامات لازم به منظور جلوگیری از شیوع بیماریهای واگیردار؛ ج)دریافت دستور کار از رئیس ستاد مشترک؛ د)انجام عملیات امداد و نجات در منطقه و نظارت بر فعالیتهای سایر واحدهای کمکرسان؛ ه)برقراری ارتباط با صدا و سیما به منظور درخواست کمک از جامعه و هدایت صحیح کمکهای مردمی؛ و)ارائه گزارش عملکرد به رئیس ستاد مشترک؛ ز)انتقال کلیه مجروحین به بیمارستانهای منطقه و استانهای همجوار؛ ح)ارسال فهرست اسامی مجروحین و کشتهشدگان حادثه به ثبت احوال.
نمودار جریان اطلاعات سطح دوم سیستم مدیریت بحران وزیر بهداشت و یا نماینده او باید به مثابه هماهنگکننده و ناظر بر کلیه وظایف محوله به این خرده سیستم فعالیت نماید؛مرکز بهداشت،مسئول انتقال نیروها و امکانات درمانی مورد نیاز به منطقه بحرانزده است؛هلال احمر نیز به منزله نهادی مکمل مرکز بهداشت،در امر اعزام نیرو و امکانات به منطقه همکاری میکند؛ بیمارستان محل پذیرش و نگهداری مجروحین حادثه است؛و مرکز اطلاعات واحدی است که باید برای جمعآوری و بایگانی اطلاعات و گزارشهای عملکرد سایر خرده سیستمها اقدام نماید تا در موارد ضروری بتوان این اطلاعات را بازیابی کرد."