چکیده:
طول جغرافیایی نشان میدهد.بیتردید منشأ تمامی فعل و انفعالات حیاتی کرهی زمین انرژی تابشی خورشید است. میزان انرژی دریافتی به عوامل مختلفی از جمله طول روز در هر محل بستگی دارد.بدین ترتیب محاسبهی زمان تابش برای برآورد شدت آن در هر نقطهای از کره زمین برای برنامه ریزی مختلف و فعالیتهای عمرانی حایز اهمیت است.در این مقاله با بررسی اجمالی روشهای متداول زمان تابش،فرمول مثلثات کروی برای برآورد دقیق زمان طلوع و غروب خورشید و در نتیجه طول روز به همراه جداول مربوط به میل خورشید و معادلهی زمان،ارائه شده است.ابعاد جغرافیایی روشهای بکار رفته به محدودهی خاصی از کرهی زمین محدود نمیشود و بلکه برای هر نقطه از سیارهی زمین قابل استفاده است. با به کارگیری فرمول مثلث کروی،طول روز در حواشی و مرکز ایران در ده منطقه و برای چهار روز از سال(اعتدالین و انقلابین)محاسبه شده و نتایج به دست آمده ارتباط معنیداری را بین طول مدت روشنایی و عرض جغرافیایی و همچنین زمان طلوع و غروب خورشید با
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) یافتههای پژوهش و محاسبه زمان تابش در ایران جهت محاسبهی زمان تابش،و مقایسهی طول روز در نقاط مختلف ایران و همچنین نشان دادن اختلاف زمانی بین شرقیترین و غربیترین نقطهی کشور و کاربرد روش ارائه شده در مقاله،ده نقطه از مناطق حاشیهای و مرکزی ایران به شرح جدول(2)انتخاب و با استفاده از معادلهی ریاضی زمان طلوع و غروب و طول روز برای اعتدالین و انقلابین محاسبه و به صورت جدول شماره(3)آمده است.
جدول 3-زمان طلوع و غروب خورشید و مدت روشنایی برای ده ایستگاه منتخب (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) خلاصه و نتیجهگیری نظر به اهمیت زمان روشنایی در برنامهریزیها ی عمرانی و فعالیتهای روزمرهی زندگی،ارائهی روشهای دقیق محاسبهی تابش،به محققان و کارشناسان کمک خواهد کرد تا با برآورد این عامل محاسبات دقیقتری را در مطالعات انجام داده،اطلاعات لازم را در مرحلهی تحلیل،تلفیق و استنتاج در اختیار برنامهریزان قرار دهند،در این بررسی نیز با ارائهی روش محاسبهی زمان تابش،دادههای مربوط به معادلهی زمان و میل خورشید برای تمام روزهای سال آمده است."