چکیده:
«نوسانات اطلس شمالی»6 الگوی موثری از تغییرپذیری گردش عمومی جو در محدوده برون حارهای نیمکره شمالی و از عوامل اصلی کنترل عناصر اقلیمی مانند دما و بارش است که دارای اثرات اقتصادی و اجتماعی بزرگی بر بخش های انرژی، کشاورزی، صنعت، حمل و نقل و بهداشت است.در این تحقیق دادههای مربوط به شاخص نوسانات فشار سطح در اقیانوس اطلس شمالی و بارش سالانه در یک دورهی آماری 43 ساله برای ایستگاههایی از حوضه آبریز دریاچه ارومیه جهت محاسبه ضریب همبستگی و تعیین ترسالیها و خشکسالیها مورد استفاده قرار گرفته است. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش استفاده از آمار تحلیلی (ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مؤلفههای روند بارش و شاخص نوسانات اطلس شمالی (NAO)، رگرسیون پولی نومیال و رگرسیون غیر خطی) می باشند. نتایج این مطالعه نشان میدهند که بین بارش سالانه ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه و شاخص نوسانات اطلس شمالی همبستگی منفی ضعیف اما معنی داری بویژه در ترسالی ها و خشکسالی های فراگیر وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"ارتباط مستقیم و مثبت بین الگوی پیوند از دور نوسانات اطلس شمالی و فشار سطح دریا در محدوده ایران که در شکل 8 نشان داده شده، بیانگر حداکثر همبستگی در منطقه شمال غرب کشور است که شامل حوضه آبریز دریاچه ارومیه هم میشود.
همبستگی معنیدار مستقیم و مثبت بین الگوی پیوند از دور نوسانات اطلس شمالی و فشار سطح دریا با اندکی تفاوت در ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای مختلف نیز قابل مشاهده است که میزان این اثر و رابطه در تراز 700 هکتوپاسکالی مهمتر و بارزتر است و همانگونه که در شکل 9 دیده می شود، تمرکز و حداکثر این ارتباط در منطقه شمال غرب ایران و در محدوده حوضه آبریز دریاچه ارومیه قابل مشاهده است.
شاید دلیل اصلی ضعیف بودن ضریب همبستگی پیرسون بین بارش ایستگاه های حوضهی آبریز دریاچه ارومیه با پدیده NAO این باشد که محدودهی مورد مطالعه در فصلهای مختلف تحت تاثیر پدیدههای اقلیمی و تودههای هوای متنوعی قرار میگیرند که الگوی پیوند از دور نوسانات اطلس شمالی یکی از آنها است و بنابراین تحلیلهای ماهانه و فصلی در ارتباط با الگوهای مختلف پیوند از دور موثر بر بارش ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه میتوانند نوسانات بارش را بهتر و دقیقتر بیان کنند."