چکیده:
صفویه از دهه نخست پادشاهی شاه اسماعیل اول تا دهه نخست پادشاهی شاه عباس اول،نزدیک به یک سده،سه جنگ بزرگ با همسایه شرقی خود،اوزبکان، به انجام میرسانیدند که هرسه جنگ با پیروزی صفویه و شکست اوزبکان پایان یافت.این جنگهای بزرگ ظاهرا در سایه روابط صفویه با امپراتوری نیرومند عثمانی و جنگ مشهور چالدران،کمتر مورد توجه تاریخنگاران بوده و جایگاه شایسته خود را در مقالات و کتب تازه پیدا نکرده است.مقاله حاضر میکوشد،به کوتاهی به این جنگها و همانندی آنها در درازای یک سده بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"حسین میرزا در 119 درگذشت و کار شیبک خان در راستای پیروزی بر خراسان آسانتر
پیروزیهای شیبک خان در ماوراء النهر و خراسان گویا شاه اسماعیل را برانگیخت و او
اما شیبک خان پاسخ درشت داد و به شاه اسماعیل نوشت که با بودن شیبک خان
شاه اسماعیل پس از آگاهی از این رویداد،قاضی ضیاء الدین نور الله عیسی را به نزد
شاه اسماعیل نیز به سوی مرو رفت و در سرخس،محمد بیگ دانه افشار را پیشاپیش
شاه اسماعیل چون دریافت که شیبک خان از دژ بیرون نخواهد آمد،اندیشهای راست
اندیشه شاه اسماعیل کارگر افتاد و شیبک خان برای پیگرد سپاه صفویه از
62 شاه عباس برای رهاسازی خراسان به سوی مشهد رفت اما با سپاهی که به همراه
شاه عباس پس از شنیدن خبر مرگ عبد الله خان بر آن شد که خراسان را به یکباره
جنگ رباط پریان برای همیشه به حضور اوزبکان در خراسان پایان داد و از آن پس فرمانروایان اوزبک که در درون خود دچار پراکندگی بودند به پادشاهان صفویه پناهنده
چنگیز چنین است:"شیبک خان بن بوداق سلطان بن ابو الخیر بن دولت شیخ اوغلان بن ایلتی اوغلان بن
برای آگاهی بیشتر درباره اوزبکان و خانان آنها و تاریخ مدون آن سلسله،نگاه کنید به روابط صفویه و
شیبک خان به شاه اسماعیل نوشت که پسران باید کار پدر را در پیش گیرند و نباید دنبالهرو مادر باشند.
برای آگاهی بیشتر از این نامهها،نگاه کنید به شاه اسماعیل صفوی،ص 3-17 و 4-18؛مجمع الانشاء،
برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به احسن التواریخ،ج 2،ص 27-732؛ایران در روزگار شاه اسماعیل و شاه طهماسب"