چکیده:
یک روایت ممکن است از جهت سند و دلالت هیچ اشکالی نداشته باشد و از این دو جهت شرایط کامل را برای حجیت و اعتبار دارا باشد،ولی در عین حال مورد بیمهری مشهور فقها قرار گرفته و آنها از عمل به آن امتناع ورزند. در اینجا این سؤال مطرح میشود که آیا اعراض مشهور موجب وهن آن روایت شده و باعث میگردد آن خبر از درجه اعتبار ساقط شود،یا اینکه این اعراض موجبات بیاعتباری آن را فراهم نمینماید. این مقاله با طرح بحث در دو جهت اعراض از سند و اعراض از دلالت،به عنوان نتیجه،موهون شدن خبر در اثر اعراض مشهور را مورد بحث قرار میدهد.این بررسی در حالی انجام میشود که در منابع اصولی از این بحث مهم به صورت اشارهای و گذرا سخن به میان آمده است و طرح تفصیلی ادله این بحث از مختصات این مقاله میباشد.
خلاصه ماشینی:
"«مجله مجتمع آموزش عالی قم» سال چهارم-شماره چهاردهم-پاییز 81 ص 183-198 اعراض مشهور از خبر صحیح دکتر محمد رسول آهنگران* یک روایت ممکن است از جهت سند و دلالت هیچ اشکالی نداشته باشد و از این دو جهت شرایط کامل را برای حجیت و اعتبار دارا باشد،ولی در عین حال مورد بیمهری مشهور فقها قرار گرفته و آنها از عمل به آن امتناع ورزند.
بنابراین چگونه ممکن است هم به یک روایت عمل کنند و طبق آن فتوا دهند-که این لازمه شهرت عملی است-و هم طبق آن فتوا ندهند و از آن روی برگردانند؟ با توجه به مطالب بالا روشن میشود اختصاص دادن مسئله اعراض،به شهرت عملی درست به نظر نمیرسد بلکه حق آن است که گفته شود این بحث مربوط به شهرت فتوایی است و اعراض در این نوع شهرت مطرح است،زیرا شهرت فتوایی عبارت است از: «مجرد مشهور بودن فتوایی در میان فقها بدون آنکه به روایتی استناد کنند؛چه روایتی مطابق با آن وجود نداشته باشد و یا روایت خلاف فتوا باشد اما فقها به روایت مزبور استناد نکرده باشند.
بنابراین اگر دلیل اعتبار خبر واحد،سیره عقلا باشد و ادله شرعی جملگی امضای سیره را در نظر داشته باشد آنگاه قول به موهن بودن شهرت نسبت به روایت-هرچند آن روایت صحیح باشد-درست است،ولی اگر مستند حجیت قول ثقه،ادله شرعی نظیر آیات و روایات باشد آنگاه در فرض شک در حجیت خبر ثقهای که مشهور از آن اعراض کردهاند،مرجع،اطلاق ادله اعتبار خبر واحد است و حق نیز همین قول به تفصیل است و نباید به صورت مطلق حکم به موهن بودن شهرت نمود بلکه باید با توجه به اختلاف مبانی که در مورد ادله اعتبار خبر واحد وجود دارد این مسئله را مورد سنجش قرار داد."