چکیده:
مقاله ای که در پیش رو است به بحث از فلسفه حقوق محیط زیست و آثار آن می پردازد. و مراد از فلسفه حقوق، نظریه کلی حاکم بر علم حقوق است که گاهی به آن کلیات حقوق هم گفته می شوند که موضوع آن بحث از رابطه منطقی بین قواعد موجود است، اما دو امر مهم در فلسفه حقوق دخیل است که یکی مبنای حقوق و دیگری هدف آن است. از نظر مبنای حقوق در این که آیا مبنای حقوق وحی یا عقل بشر یا تجربه، و مشاهده یا لذت و غیره است، بین دانایان فن، اختلاف است و در این که آیا هدف حقوق که بیشتر جنبه سیاسی دارد آیا اصالت فرد است یا اجتماع و دولت یا تلفیقی از این دو، باز اختلاف است و این اختلاف در عمل، نتایج متفاوتی را به جا می گذارد. که یکی از آن موارد، بحث از فلسفه حقوق محیط زیست است و بسته به این که فلسفه حقوق محیط زیست، نگرش مادی یا الهی باشد، نتایج دو گانه ای را به دنبال دارد. بنابراین بحث از فلسفه حقوق محیط زیست، یک بحث مبنایی است که لازم است قبل از مباحث طولانی حقوق محیط زیست به آن پرداخته شود. به طور خلاصه می توان گفت: فلسفه دفاع از حقوق محیط زیست، نزد الهیون، علم به تکلیف در حفظ محیط اطراف است در حالی که این فلسفه نزد افراد مادی، سودجویی بیشتر است و اگر از حقوق محیط زیست نیز سخن می گویند به خاطر این است که در بلند مدت از سود فراوان تری برخوردار باشند و بدیهی است که اختلاف در نگرش فلسفی، آثار مختلفی نیز به دنبال خواهد داشت.
خلاصه ماشینی:
"1. چرا باید از حقوق محیط زیست دفاع کرد؟ آیا فلسفه دفاع از این حقوق، نزد مکاتب الهی و مادی یکسان است؟ و سؤالات مهم دیگری که مربوط به همین سؤال است و رنگ فلسفی ندارد ولی حدود موضوع را روشن مینماید، عبارتند از: 2.
بر این اساس از مدتها قبل، پیروان همین اندیشههای مادی به فکر افتادهاند که حد و مرزی برای استفاده از مواهب طبیعی ترسیم نمایند که این تلاشها نیز همه، رنگ و لعاب مادی دارد و اگر گاهی گامهایی نیز دراین مسیر برداشته می شوند نه به جهت توجه به دیدگاه الهی نسبت به محیط زیست است، بلکه انگیزه آن سودجویی بیشتر است که بتوانند در درازمدت به چپاول ثروتهای خدادادی جهان ادامه دهند وچرخهای کارخانههای آنان از حرکت و شتاب، بازنایستد والا دل آنان برای نسلهای آینده و سهم آنان ازطبیعت، هرگز نسوخته است.
(سازمان محیط زیست ایران، 1378) قسمت سوم: آثار ناشی از این دو نگرش فلسفی الف) آثار ناشی از نگرش مادی<FootNote No="21" Text=" منابع غیرفارسی در باب محیط زیست بسیار غنیتر از منابع فارسی است اما اینمنابع نیز عمدتا همین دیدگاه مادی را به فلسفه محیط زیست دارند، به بعضی از این منابع که هنگام طرح بحث، به فلسفه مادیحفاظت از حقوق محیط زیست، پرداختهاند اشاره میکنیم:ـ دکتر مسامح الغراییه و دکتر یحیی الفرحان، المدخل الی العلوم البیئه، عمان، دارالشرو، 2002میلادی، ص28."