چکیده:
این مقاله به بررسی تاریخ پیدایی و اقدامات هواداران جنبش بابیه در ایران دوره قاجار میپردازد. نویسنده با بررسی جامعه شناختی شورشهای بابیه،کاستیهای رویکرد و تحلیل مارکسیستی از این واقعه را نیز به چالش میکشد.
خلاصه ماشینی:
"اعدام بابیان در 1852 تهران،بعد از وقایع 1850،یک دوره یکساله و نیم به چشم میخورد که در آن جنبش بابیه ساکن و بیحرکت است،بااینحال گروهی از بابیهای تهران نقشه جان ناصر الدین شاه را کشیدند بهایندلیل که او را مسئول قتل دوستان خود میدانستند ولی تلاش برای ترور ناصر الدین شاه به شکست انجامید و منجر به دستگیری و اعدام وسیعی در میان بابیان گشت مومن موقعیت شغلی و زادگاه جغرافیایی بابیان اعدام شده در 1852 تهران را بهصورت زیر خلاصه میکند شغل و ریشههای جغرافیایی بابیان اعدام شده در تهران(1852) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نویسنده در ادامه مشخصههای اصلی هرواقعه را متمایز میکند و میگوید: حوادث زنجان و نیریز محدود به شورشهای شهری متأثر از چهرههای کاریزماتیک بوده که به آیین بابیسم روی آورده و باعث جذب گروه عظیمی از مردم به این آیین شدند و از این رو مخالفت و دشمنی علما برانگیخته شد.
نیز بسی پراشکال است و بهنظر میرسد که نواقص زیادی دارد و موجان مومن در این مقاله ضعف این رویکرد در تبیین شورشهای بابیه را بهطور مستندی نمایان میکند بااین حال مهمترین نقدی که بر این مقاله میتوان وارد کرد ضعف در ارائه چارچوبی مستدل و تئوریک پیرامون چرایی شکلگیری این شورشها در این مقطع زمانی از یک سو و عدم تاکید بر ماهیت پیغامهای مذهبی بابیه و چگونگی تاثیر آن بر جلب برخی نیروهای اجتماعی از سوی دیگر میباشد."