چکیده:
در این مقاله با بررسی تفصیلی نظریههای سیاست خارجی در باب عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی از یک سو و نظریههایی که سعی در تبیین سیاست خارجی یک دولت خاص یعنی اسرائیل داشتهاند از سوی دیگر، تلاش میشود مدلی برای تبیین سیاست خارجی دولت اسرائیل ارائه میشود.سوال اصلی مقاله این است که عوامل شکلدهندهی و تأثیرگذار بر سیاست خارجی اسرائیل از ابتدای تأسیس این دولت تاکنون چیست و کدام عامل را میتوان مهمترین عامل نامید؟فرضیه اصلی مقاله این است که عوامل داخلی شامل خصوصیات جغرافیایی،گروههای داخلی،ویژگیهای ملی و اجتماعی(فرهنگ)و افکار عمومی و عوامل خارجی شامل ساختار نظام بین الملل،ماهیت اقتصاد جهانی،اتحادهای منطقهای،نهادهای بین المللی و حقوق بین الملل نقش عوامل فرعی را در سیاست خارجی اسرائیل ایفاء میکنند،اما ماهیت دولت اسرائیل(صهیونیسم-محوری، کارکردی-محوری و قوم-محوری)عامل اصلی شکلدهنده و تأثیرگذار بر سیاست خارجی این دولت بوده است.
خلاصه ماشینی:
"بدیهی است مدلسازی برای تبیین سیاست و رفتار خارجی یک دولت،آن هم دولتی که ویژگیهای خاص دارد(که در همین مقاله توضیح خواهیم داد)نیاز به پژوهشی عمیق درباره:1)نظریههای سیاست خارجی موجود در رشته روابط بین المللی در باب عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی به شکل عام و 2)ادبیات موجود در باب عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی اسرائیل دارد تا در نهایت بتوان با سنتز و تلفیق این دیدگاهها به ارائه یک مدل پرداخت.
البته چنین ادعایی نداریم که این مدل میتواند تمامی وجوه سیاست خارجی و رفتاری دولت اسرائیل را تبیین کند و این مقاله تنها تلاشی برای ارائه یک مدل تحلیلی است که البته در روششناسی علوم سیاسی و روابط بین الملل از مشروعیت برخوردار است و میتواند به نظریهپردازی نیز منجر شود.
مهمترین ویژگیهای این ادبیات را میتوان به شکل زیر تلخیص کرد: نخست آنکه در اکثر مقالات و کتب تحقیقی موجود،به سیاست خارجی اسرائیل از نگاه روابط خارجی اسرائیل با کشورهای کوچک و بزرگ جهان توجه شده است و کمتر تلاشی جهت ارائه چهارچوبی تئوریک برای فهم سیاست خارجی اسرائیل انجام گرفته است.
در مدل ارائه شده ماهیت دولت اسرائیل به عنوان متغیر مستقل تعریف گردید و متغیرهای میانی خارجی (ساختار نظام بین الملل،ماهیت اقتصاد جهانی،اتحادهای منطقهای،نهادهای بین المللی و حقوق بین الملل)و داخلی(خصوصیات جغرافیایی،گروههای داخلی،ویژگیهای ملی اجتماعی و افکار عمومی داخلی)به عنوان عوامل تأثیرگذار فرعی مورد تعریف قرار گرفت."