چکیده:
یکی از شاخصهای رشد و توسعهیافتگی هرکشوری درجه پیشرفت صنعتی آن کشور است.بنابراین بررسی و تحلیل مزیتهای نسبی این بخش از اهمیت فوق العادهی برخوردار است.بهویژه با توجه به فراوانی دو منبع ارزشمند نفت و گاز در ایران،صنایع مبتنی بر نفت و گاز مانند پتروشیمی حایز اهمیت بیشتری هستند،به همین دلیل محاسبه و اندازهگیری مزیت نسبی این نوع محصولات ضروری است. چرا که کشف مزیتهای نسبی تولید و استفاده از آنها،نه تنها تنوع صادرات و ترکیب آن،بلکه شکل تخصیص منابع کشور و الگوی تولید و مصرف را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.در این مقاله مزیت نسبی محصولات منتخب صادراتی پتروشیمی برای سالهای 1374-1384 با استفاده از معیار کاربردی مزیت نسبی آشکار شده اندازهگیری میشود. بر اساس نتایج حاصله صنعت پتروشیمی ایران در صورتی که در محاسبات،کل صادرات کالاها و خدمات جهان و ایران در نظر گرفته شود در تمام دورهء مورد بررسی در تجارت بین المللی دارای مزیت نسبی نبوده،به عبارت دیگر صنعت پتروشیمی کشور جایگاه مناسبی نداشته،هرچند روند تغییرات مزیت نسبی در مورد این صنعت صعودی است.از طرفی،اگر در محاسبات فقط صادرات غیر نفتی ایران و جهان مورد استفاده قرار گیرد؛ایران در تمام دورهء مورد بررسی در تجارت بین المللی از مزیت نسبی برخوردار است و روند تغییرات مزیت نسبی در این صورت صعودی نیز است.محاسبات نشان میدهد 20 محصول اصلی صنعت پتروشیمی با در نظر گرفتن کل صادرات کالاها و خدمات ایران و جهان در برخی از سالها دارای مزیت نسبی بوده و در برخی سالها فاقد مزیت نسبی بوده است.
خلاصه ماشینی:
"بر اساس نتایج حاصله صنعت پتروشیمی ایران در صورتی که در محاسبات،کل صادرات کالاها و خدمات جهان و ایران در نظر گرفته شود در تمام دورهء مورد بررسی در تجارت بین المللی دارای مزیت نسبی نبوده،به عبارت دیگر صنعت پتروشیمی کشور جایگاه مناسبی نداشته،هرچند روند تغییرات مزیت نسبی در مورد این صنعت صعودی است.
روند شاخصهای RCA صنعت پتروشیمی ایران با احتساب صادرات نفتی:1374-1384 (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:محاسبات پژوهش حاضر از طرف دیگر با استفاده از کل صادرات غیر نفتی ایران و جهان در محاسبات ایران در مورد صنعت پتروشیمی در تمام دوره مورد بررسی در تجارت بین المللی از مزیت نسبی برخوردار بوده است.
در این قسمت با توجه به بررسی صورت گرفته از وضعیت کلی این صنعت در این تحقیق عمدهترین عوامل اقتصادی که در ناموفق بودن کشور ما در صادرات هریک از محصولات مورد نظر و کسب جایگاه مناسب در صحنهء تجارت بین الملل و در نتیجه بروز عدم مزیت نسبی آشکار شده نقش بسزایی داشتهاند،معرفی و سپس پیشنهادهایی برای رفع آنها ارائه میگردد.
با توجه به اینکه روند ده ساله مورد بررسی محصولات حاکی از مطلوب بودن شاخصهای مزیت نسبی آشکار بوده و همچنین کشور از لحاظ برخورداری از منابع اولیه این صنعت بسیار غنی است،بنابراین گسترش تولید و صادرات این صنعت به عنوان بخشی از صادرات غیر نفتی باید افزایش یابد تا کشور بتواند با تکیه بر مزیتهای نسبی به موقعیتهای جدید در تجارت بین الملل دست یابد."