چکیده:
فناوری اطلاعات به عنوان ابزار و بستر توسعه،در عرصه رقابت جهانی برای سازمانها و مؤسسات وابسته به آنها از جمله کتابخانهها،دارای مزایای بیشماری است.امروزه تمامی صنایع به نوعی در معرض تحولات این فناوری واقع شدهاند.مایکل پورتر اندیشمند حوزهی کسبوکار در سال 1985 مدل زنجیرهء ارزش را ارائه داد.طبق این مدل فعالیتهای دخیل در سازمانهای تولیدی را میتوان به دو بخش فعالیتهای اصلی و فعالیتهای پشتیبانی تقسیم نمود.فعالیتهای اصلی،فعالیتهایی هستند که اصطلاحا ارزشافزا نامیده میشوند.مدیران کتابخانههای تخصصی نیز با توجه به اهمیت این بخش به عنوان یکی از ارکان پیشرفت اقتصادی سازمانهای تولیدی به دنبال افزایش بهرهوری در فعالیتهای خود با استفاده از فناوری اطلاعات شدهاند.در این مقاله به همراه تعمیم فعالیتهای کتابخانههای تخصصی به پنج فعالیت اصلی مدل پورتر،اثرات فناوری اطلاعات بر هر یک از فعالیتهای زنجیرهی اصلی را بررسی مینماییم.
خلاصه ماشینی:
"مدیران کتابخانههای تخصصی نیز با توجه به اهمیت این بخش به عنوان یکی از ارکان پیشرفت اقتصادی سازمانهای تولیدی به دنبال افزایش بهرهوری در فعالیتهای خود با استفاده از فناوری اطلاعات شدهاند.
اگر نهاد کتابخانه را با زنجیرهی ارزش خود در یک زنجیرهی تأمین در نظر بگیریم(که در قسمت بعد خواهد آمد)میبینیم که کتابخانه دارای زنجیره عرضه بسیار کوتاهی است چون مستقیما با مشتری سروکار دارد و عوامل میانی در این بین دخیل نیستند و زنجیرهی تقاضای آن نسبت به زنجیرهی عرضه طولانیتر است زیرا کتب و نشریات خارجی معمولا از کارگزار (dealer) خریداری میشود.
عملیات:فعالیت کتابخانه در این قسمت مرتبط است با فعالیتهای اجرایی سفارش و تهیه و خرید منابع اطلاعاتی از جمله ارتباط با کارگزاران داخلی و خارجی و بستن قراردادهای اشتراک نشریات یا لغو آنها،دریافت منابع خریداری شده،صورتبرداری از مواد،کنترل صحت مواد اطلاعاتی و ثبت مواد،فهرستنویسی و ردهبندی،زدن برچسبهای مربوطه،آمادهسازی کتب و نشریات،چسباندن جیبهای کتاب و تهیه کارتهای کتاب و همه فعالیتهای ارزشزایی که باعث میشود ورودیها به محصول نهایی و قابل بازیابی تبدیل شود.
این افزایش و نیز تغییر رویکرد ارتباطی میان کارگزاران و سفارشدهندگان اطلاعات بواسطه حضور فناوری اطلاعات باعث شده که بخش تقاضای زنجیرهی تأمین مواد و منابع بسیار کوتاه گردد.
مرجع و اطلاعرسانی به جرأت میتوان گفت که نمود تأثیر فناوری اطلاعات بر فعالیتهای کتابخانهها و به ویژه کتابخانههای تخصصی،در حوزه مرجع و اطلاعرسانی بوده است زیرا بنیان مباحث مرجع و اطلاعرسانی با پیشفرضهای فناوری اطلاعات،همان انتقال منابع اطلاعاتی بصری(متن،صدا، تصویر)تولید شده توسط رایانه از طریق ارتباط از راه دور است."