چکیده:
زمین لغزه سیمره(کبیر کوه)یکی از بزرگترین لغزشها دنیاست که از دیرباز توجه
بسیاری از دانشمندان داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.در تعیین علت وقوع و
زمان آن بین دانشمندان مختلف، اختلاف نظر وجود دارد.در این مقاله ضمن بررسی وضعیت
مکانی و ویژگیهای دینامیکی و ژئومورفولوژیکی، فرضیههایی برای چگونگی وقوع و زمان
آن ارائه و به آزمون گذاشته شدهاند. نظریات دانشمندان مختلف داخلی و خارجی نیز
مورد بحث قرار گرفته و سپس با استفاده از دادههای هیدرو-اقلیمی و محاسبات دینامیک
لغزش، مشخصات عمومی و جزیی لغزش سیمره ارائه شده است.دادههای حاصل از شواهد ژئومورفولوژیکی همچون نرخ گسترش شبکه آبهای سطح روی لایه
زیرین یا سطح لغزش، چگونگی گسترش رگولیت، میزان وقوع فرایندهای انحلالی(ایجاد
لاپیه، حفرهها، درزها و شکافها)در سنگهای آهکی ریزشی، گرداوری اندک در دانهها 1 و
قطعات لغزش یافته، گسترش جزیی افقهای خاک در پهنه ریزش و محدودیت نهشتهگذاریهای
رود سیمره بر کنارههای منطقه لغزش سبب شده است که سن زمین لغزه سیمره، جدید تشخیص
داده شود.همچنین در تأیید این مطلب، بررسی اسناد و مدارک تاریخی نیز زمان وقوع لغزش
را در سال 872 م.، مطابق با 258 ه.ق، نشان داده است.به این ترتیب نظریه هایی که
درباره وقوع آن در حدود 10000 سال قبل عنوان شده بود، رد شد.لغزش سیمره به هنگام
وقوع با صدای عظیم همراه بوده و سبب ایجاد لرزش در منطقه و نواحی دوردست شده است.به
همین علت برخی محرک وقوع آن را زمین لرزه دانستهاند.این مقاله به بحث و بررسی
لرزهخیزی منطقه مورد نظر میپردازد و نتیجه گرفته میشود که وقوع لغزش عظیم سیمره
باعث ایجاد زمین لرزه شده است نه برعکس.
خلاصه ماشینی:
"دادههای حاصل از شواهد ژئومورفولوژیکی همچون نرخ گسترش شبکه آبهای سطح روی لایه زیرین یا سطح لغزش، چگونگی گسترش رگولیت، میزان وقوع فرایندهای انحلالی(ایجاد لاپیه، حفرهها، درزها و شکافها)در سنگهای آهکی ریزشی، گرداوری اندک در دانهها 1 و قطعات لغزش یافته، گسترش جزیی افقهای خاک در پهنه ریزش و محدودیت نهشتهگذاریهای رود سیمره بر کنارههای منطقه لغزش سبب شده است که سن زمین لغزه سیمره، جدید تشخیص داده شود.
شدت صدای ایجاد شده بر اساس محاسبات فیزیکی در جدول 2 نشان میدهد که صدای عظیمی از منطقه برخاسته و این صدا و لرزش حاصل از ریزش 56 میلیارد تن مواد، کافی بوده است تا به قول طبری، لرزه احتمالا در عراق، در واسط و بصره حس شود(فاصله مستقیم بصره تا محل وقوع لغزش 290 کیلومتر)و این امر به علت صدای عظیم و لرزش حاصل از ریزش مواد قابل توجه بوده است(نه لرزش زمین).
لاپیهها در صورت وجود آن نسبتا کافی، کمبود دما و زمان مناسب به انواع و ابعاد گوناگون در این گونه مناطق، (منطقه مورد مطالعه نیز از جمله آنها محسوب میشود و دارای ارتفاع کافی«حدود 2000 متر)از نظر دما، سدی هوا و آب مورد نیاز حدود میانگین 400 میلیمتر در سال است)گسترش پیدا میکنند اما مشاهده و اندازهگیری لاپیههای تشکیل شده روی قطعات آواری ناشی از لغزش بزرگ سیمره(کبیر کوه)نشانگر آن است که ابعاد لاپیههای مذکور در حد میلیمتری باقی مانده است."