چکیده:
مروزه سیاست تقویت نقش شهرهای کوچک و میانی در مقابل سیاست ایجاد شهرهای جدید مطرح شده است.هدف از این مقاله،بررسی نقش دو شهر متوسط استان اصفهان (خمینیشهر و نجفآباد)در ناحیه و در حوزه پیرامونی است.فرضیات تحقیق،بررسی نقش دو شهر میانی به عنوان مرکز خدمات و محل خرید یا بازار مازاد تولیدات کشاورزی روستاهای اطراف است.برای مطالعهء نقش اقتصادی این دو شهرستان در ناحیه،از روشهای مطالعه عملکرد اقتصادی و میزان رشد بخشهای اقتصادی آنها و رابطهء رگرسیونی میان بخشهای اقتصادی و جمعیت استفاده شده است.بر اساس نتایج حاصل از پرسشنامه حوزه نفوذ،نقش مرکزیت این دو شهر بررسی گردیده و همچنین با پرسشگری در میادین میوه و ترهبار دو شهر و نیز مادرشهر اصفهان،نقش آنها به عنوان بازار خرید محصولات کشاورزی تحقیق شده است.
نتایج حاصل از بررسی دو شهر نشان میدهد که نقش این دو شهر در ناحیه«نقش خدماتی»است و همچنین به عنوان«مرکز خدمات»برای نواحی پیرامون خود محسوب میشوند؛اما نقش آنها به عنوان بازار خرید مازاد تولیدات کشاورزی روستاهای پیرامون ضعیف و کماهمیت است و در این زمینه شهر اصفهان،حوزه نفوذ قویتر و وسیعتری دارد.
خلاصه ماشینی:
"با مطالعه حوزه نفوذ شهرهای خمینیشهر و نجفآباد و محل تأمین نیازهای روزمره روستاهای پیرامون آنها-بر اساس نتایج حاصل از پرسشنامه-فرضیه نقش مرکزیت دو شهر مورد آزمون قرار گرفته است که نتایج به دست آمده نشان میدهد این دو شهر به عنوان مرکز مرکز خدمات در سلسلهمراتب شهری استان بعد از اصفهان در درجه دوم قرار میگیرند.
به طور کلی،اکثر مبادلات اقتصادی از طریق اصفهان جذب و توزیع میشود و تمام روستاها و شهرکهای تولیدکننده محصولات جالیزی و کشاورزی مستقیما با بازار توزیع و مصرف اصفهان رابطه دارند و عملکرد شهرهای کوچک نظیر درچه،تیران و رهنان محدود به شهرهای متوسط خمینیشهر و نجفآباد است که آنها نیز در حوزه نفوذ اصفهان هستند.
با توجه به این واقعیت که تقویت نقش شهرهای میانی بیشتر در مورد آن دسته از شهرهایی مصداق دارد که فاصله کافی از مراکز دارند،لازم است برای جلوگیری از تبدیل شدن این دو شهر به مادرشهر دیگری در آینده و به دنبال آن به وجود آمدن معضلات بعدی،ضمن ارائه امکانات و خدمات گوناگون آموزشی،درمانی و رفاهی در سطوح بالاتر به این دو شهر و رفع کمبودهای آنها در زمینههای گوناگون-متناسب با رشد جمعیت و به حدی که مراجعه به مرکز کاهش یابد-به شهرهای کوچک،روستا-شهرها و مراکز روستایی نیز توجه شود تا رشد ارگانیک شهر کوچک،شهر متوسط،روستا و شهر بزرگ در کل نظام شهری و زمینه ایجاد نظام شهری متعادل فراهم آید."