چکیده:
ابو الطیب متنبی یکی از بزرگترین شعرای تازیان است و شاید هم بزرگترین آنان است.1 یکی از ویژگیهای سبکی شعر متنبی،ساختارهای پارادوکسی است.در این مقاله،نگارنده پس از تعریف و توضیح پارادوکس (Paradox) در مقدمه ،سخنی دربارهء پیچیدگی شعر متنبی آورده است،آنگاه به بررسی نمونههایی از ابیات حاوی پارادوکس در دیوان او پرداخته است، ضمن آنکه هر بیت را ترجمه و شرح کرده است تا درک معنی و مفهوم بیت عربی برای عموم خوانندگان،آسانتر شود و بهتر بتوانند به بررسی پارادوکس و جایگاه آن در ساختار بیت مزبور بپردازند.در پایان نیز نتیجهء مقاله آمده است.
خلاصه ماشینی:
"نکتهء جالب توجه آن است که گرچه بیت فوق از ابیات مشکل دیوان متنبی به نظر
است که نگارنده ذیلا به ذکر و شرح برخی از نمونههای آن در دیوان متنبی میپردازد بدان
ابیاتی است که راقم سطور،در ضمن ترجمه و تحلیل جلد دوم دیوان متنبی بدانها دست یافته
ک. تعمیدی،زهرا،سایهء سرمست،گزیدهء شعرهای روبردسنوس،ص 52 3در این بیت متنبی،یأس از وعدهء وصال،همچون وعدهء وصال دانسته شده است که
شرح-1)مراد این است که اگر مهرویی پیمان شکنی کند،برخلاف طبیعت خود،رفتار نکرده
3)در این بیت،متنبی،غداری را وفاداری دانسته است ازاینرو بیت مزبور نیز
ک. البرقوقی،عبد الرحمان،شرح دیوان المتنبی،الجز الثانی،ص 701 2)نگارنده میگوید که ببینید متنبی چه سخنگوی زیرک و ظریفه گویی است که در
شاعر هدیه گرفتن قوم ممدوح را هدیه دان آنان دانسته است و این خود پارادوکس
5-گفتنی است که در دیگر چکامههای متنبی نیز کم و بیش نمونههای پارادوکس به چشم
شرح-1)مقصود این است که گرچه ممدوح،وعدهای نمیدهد و بیوعده بخشش میکند
و هم نیست که این نیز مصداق دیگری از پارادوکس است.
2)چنانکه میبینیم شاعر در این بیت،ذم را حمد دانسته است پس اینجا نیز یکی از
اینجا شاعر،الف را واحد و فرد دانسته است که این نیز پارادوکس است.
است که نظیر این ساختار پارادوکسی را که در بیت متنبی مشاهده میکنیم،پیشتر در
متنبی،خود را هم حاضرترین خوانده است و هم غایبترین،پس این بیت نیز
مقصود از مصراع دوم نیز این است که به
2)در این بیت دو تصویر پارادوکسی به چشم میخورد:یکی طوال که
نزدیکترین،دورترین خوانده شده است پس این بیت نیز دارای پارادوکس است."