چکیده:
بررسی ادغام بنگاهها در هر بازاری از جمله بازار برق از دو جهت حائز اهمیت است،اول این که آیا در صنعت برق باید به دنبال عدم شکلگیری ادغام نیروگاهها بود،یا از هرگونه ادغامی که در نتیجهء حد اکثرسازی سود بنگاههای خصوصی منجر به افزایش کاراییی میشود، استقبال شود.این تحقیق از دیدگاه نهاد نظارت بر بازار به مسئله پرداخته و لذا دغدغهاش این است که چه موارد ادغامی منجر به افزایش تمرکز بازار برق شده و بنابراین شرایط اعمال قدرت بازار بالقوه را ایجاد میکند؟درهرحال نهاد تنظیمکنندهء بازار برق تشخیص وضعیت آیندهء بازار بایستی نسبت به این موارد حساس بوده و برای تشخیص آن اقدام کند.
نتایج تحقیق نشان میدهد در اثر ادغام واحدهای نیروگاهی،شاخصهای مربوطه،به حدود آستانه،نزدیک و یا از آنها عدول میکنند.اگر هیچ محدودیتی در ظرفیت نیروگاهها ادغام شده وجود نداشته باشد،تعداد موارد ادغامی که منجر به تغییر همزمان شاخص HHI و CR4 بیش از حدود آستانه تعیین شده میشوند،111 مورد بوده و هنگامی که محدودیت 2000 مگاواتی روی ظرفیت نیروگاه حاصل از ادغام اعمال میشود،تعداد ادغامهایی که تمرکز بازار را افزایش میدهند،به 22 مورد کاهش پیدا میکند.
خلاصه ماشینی:
"اگر هیچ محدودیتی در ظرفیت نیروگاهها ادغام شده وجود نداشته باشد،تعداد موارد ادغامی که منجر به تغییر همزمان شاخص HHI و CR4 بیش از حدود آستانه تعیین شده میشوند،111 مورد بوده و هنگامی که محدودیت 2000 مگاواتی روی ظرفیت نیروگاه حاصل از ادغام اعمال میشود،تعداد ادغامهایی که تمرکز بازار را افزایش میدهند،به 22 مورد کاهش پیدا میکند.
-اگر شاخص HHI پس از ادغام بین 1000 و 1800 باشد،بازار در این ناحیه نسبتا متمرکز است،زیرا طی بررسیهای تجربی در مورد پراکندگی اندازهی بنگاهها در بازار، نشان داده شده است که حدود آستانهای HHI در 1000 و 1800،تقریبا مطابق با نسبت تمرکز چهار بنگاه،به ترتیب 50 درصد و 70 درصد است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:شرکت مدیریت شبکه برق ایران،مرکز دیسپاچینگ ملی ایران با توجه به تعداد زیاد بنگاهها و سهمی که هریک از نیروگاهها در اختیار دارند،تمرکز در بازار برق ایران کم است و مقدار اولیهء شاخصهای نسبت تمرکز چهار بنگاه بزرگ (CR4) و HHI ،به ترتیب 42/18 و 25/253 درصد است.
حال اگر نیروگاهها با توجه به این قانون که هر بنگاهی در بازار نباید مالک بیش از 2000 مگاوات قدرتی عملی باشد،ادغام شوند،در کل 2875 حالت ناشی از ادغام ایجاد میشود،که نیروگاههای حاصل شده،دارای قدرت عملی 26 تا 2000 مگاوات هستند و در 311 حالت سبب افزایش CR4 میشود،یعنی نیروگاه جدید ایجاد شده بر اثر ادغام دو نیروگاه در 311 مورد،در مجموعهء چهار نیروگاه بزرگ بازار قرار میگیرد."