چکیده:
نسخههای خطی حافظههای مکتوب(هر کشور)هستند که تجلیگاه توسعه و پیشرفت علمی در عصر پدیدآمدنشان محسوب میشوند؛آنها همچنین آثاری منحصر به فرد حاوی انواع هنرها همچون خوشنویسی،مینیاتور،نقش و نگار، تزئینات و صحافی هستند.در سالهای اخیر طرحهای گوناگونی با هدف فهرستنویسی و رقومیسازی نسخههای خطی در برخی مراکز اطلاعرسانی ترکیه تحقق یافته است.این پروژهها مبحث کتابداری در حوزهء نسخههای خطی را بهطور قابل ملاحظهای توسعه دادهاند.گامهای مهمی در خصوص فهرستنویسی،رقومیسازی،حفاظت و نگهداری برداشته شده است. گرچه از این رهگذر مشکلاتی چند نیز در حوزه خدماترسانی بوجود آمد؛مشکلاتی ناشی از ساختار خاص نسخ خطی.در پژوهشی خاص ویژگیهای اصیل و کلاسیک نسخ خطی عثمانی و نیز اطلاعاتی عمومی درباره طرحهای نسخههای خطی اجرا شده در ترکیه ارائه شده است. این تحقیق شامل پیشنهادهایی چند در زمینه فهرستنویسی و طرحهای رقومیسازی متناسب با کتب خطی و نیز مشکلات احتمالی در این خصوص است.
خلاصه ماشینی:
"در پژوهشی خاص ویژگیهای اصیل و کلاسیک نسخ خطی عثمانی و نیز اطلاعاتی عمومی درباره طرحهای نسخههای خطی اجرا شده در ترکیه ارائه شده است.
طرحهای رقومیسازی نسخههای خطی در ترکیه برای اینکه گنجینهای از اطلاعات و در پی آن منبعی ارزشمنمد برای تحقیق در اختیار داشته باشیم باید به این نسخهها عنایت ویژه داشته باشیم؛زیرا کتب خطی عثمانی که بیشتر آنها به زبانهای کهن ترکی،عربی و فارسی هستند نمونههای بسیار گرانسنگ از هنرهای دستی همچون خوشنویسی، تذهیب،طراحی و نقش و نگارگری،صحافی و مینیاتور برای امروز محسوب میشوند.
طرحی تحت عنوان«فهرستنویسی و رقومیسازی نسخ خطی»از سال 8891 به اجرا گذاشته شده است که هدف از آن فراهمآوردن فهرست و تصاویر دیجیتال نسخههای خطی مهم و خدماتدهی در وب است(آنکارا51،8002، ص II )فرآیند فراهمآوری فهرستها-اولین گام در این طرح- به انجام رسیده است و رقومیسازی اطلاعات و بارگذاری آنها به اتمام رسیده و در وب اطلاعرسانی شده است.
در «فهرستنویسی نسخههای خطی پایگاه اطلاعاتی ترکیه»72 اطلاعاتی درباره ویژگیهای زیباشناختی بخش مهمی از آثار وجود ندارد؛برای مثال تزئینات بسیار نفیس و منحصر به فرد روی نسخهای تحت عنوان«الرساله النوروزیه»82در کتابخانه عمومی استانبول در فهرست توصیف و ثبت نشده است.
فرآیند فهرستنویسی نیمی از نسخ خطی که در مراکز اطلاعرسانی گوناگون ترکیه نگهداری میشوند به اتمام رسیده و بیشتر تصاویر آنها بر روی وب در دسترس است.
در پرتو این پیشرفتها در ترکیه پیشنهادهایی چند که در حوزه کتابداری نسخ خطی و طرحهای رقومیسازی آنها میبایست مد نظر قرار بگیرد عبارتند از: *نسخ خطی منابع ارزشمند و مهمی هستند که موجب غنای مراکز اطلاعرسانی دارندهء آنها میشوند."