چکیده:
با طلوع اسلام در جزیره العرب و سپس گسترش آن در تمام جهان،تأثیرات عمیقی در بسیاری از حوزههای سیاسی و جغرافیایی و علمی جهان به وجود آمد که گسترش آن توسط مسلمانان بوده است.پیشرفتی که عاملش در خود دین اسلام نمایان بود،یکی تأکید قرآن و پیامبر و جانشینانش و دیگر احتیاجاتش مسلمین برای ادارهی سرزمینهای فتح شده بوده است. فرهنگ علم را،میتوان به دانش مرتب دربارهی پدیدههای طبیعی و بررسی منطقی روابط میان مفاهیمی که این پدیدهها به کمک آنها بیان میشوند،تعریف کرد.پدیدهی برقراری ارتباط بین اسلام و تمدنهای پیشین،زمینهی تضارب آرا و افکار را،فراهم ساخت. بیشک میتوان گفت دانشمندان اسلامی در گسترش علوم مختلف خصوصا علم ریاضیات در شاخههای مختلف آن اقدام نمودند و این حرکت علمی چنان گسترده بود که تمام عرصههای علمی را در بر گرفت.از پزشکی تا شیمی و فیزیک،حتی هنر و ادبیات،همه مورد تحقیق و تفحص مسلمین قرار گرفت.علومی که شروع هر کدام با ترجمهی متون کشورهای فتح شده و بیگانگان و سپس با تأسیس و گسترش مدارس و مراکز علمی توسعه پیدا کرد،که میتوان به نهضت ترجمه و گسترش مدارس علمی از سویی و اهتمام احکام اسلامی به امر دانش افروزی جامعه در کنار تسامح آنان نسبت به بیگانگان،از علل اصلی این ترقی علمی اشاره نمود،به گونهای که علم امروز وامدار جهان اسلام است.دین اسلام به دلیل ویژگی الهی خود توانست پایهی تجانس عناصر نامتجانس نژادی و قومی در حوزهی تمدن شود و زمینه را برای بروز درخشش استعدادها،فراهم آورد.
خلاصه ماشینی:
بیشک میتوان گفت دانشمندان اسلامی در گسترش علوم مختلف خصوصا علم ریاضیات در شاخههای مختلف آن اقدام نمودند و این حرکت علمی چنان گسترده بود که تمام عرصههای علمی را در بر گرفت.
علومی که شروع هر کدام با ترجمهی متون کشورهای فتح شده و بیگانگان و سپس با تأسیس و گسترش مدارس و مراکز علمی توسعه پیدا کرد،که میتوان به نهضت ترجمه و گسترش مدارس علمی از سویی و اهتمام احکام اسلامی به امر دانش افروزی جامعه در کنار تسامح آنان نسبت به بیگانگان،از علل اصلی این ترقّی علمی اشاره نمود،به گونهای که علم امروز وامدار جهان اسلام است.
با نگاهی گذرا به جایگاه علم و دانش در عالم اسلامی،به جایگاه رفیع آنان در میان مسلمین پی بردیم،به گونهای که از همان حرکت آغازین این دین مبین ندای جبرئیل در غار حرا که با اقراء شروع شد و سپس تأکیدات فراوان کتاب آسمانی مسلمین یعنی قرآن و سفارشات فراوان پیامبر(ص)و اقداماتشان مانند آزادی اسرایی که به مسلمین سواد یاد دادند،الگو و زمینهای شد برای گرایش به علم و دانش در میان جانشینان و حاکمان اسلامی،به گونهای که باید گفت پایهاهی اصلی علم و تمدّن اسلامی محیط مساعد و توصیه و تشویقی بود که در خود اسلام وجود داشت.