چکیده:
اندیشه و نظر نائینی در حوزه اصلاحطلبی و نواندیشی دینی در شرایطی که جامعه ایرانی احساس عقبماندگی میکند و خود را در مواجهه با اندیشهها و شرایط قدرتمند غرب میبیند، قابل طرح است؛در این وضعیت است که در جامعه ایران خصوصا در میان نخبگان از یک طرف خود را عقبمانده و از طرف دیگر غرب را پیشرفته میبینند.نائینی با نگاهی به وضع جامعه ایرانی و شرایط به اصطلاح«ملل متمدنه»به این اعتقاد میرسد که اندیشههایی که باعث پیشرفت و تمدن در غرب شده در داخل منابع،تاریخ و اندیشههای اسلامی وجود دارد اما این غربیها بودند که آنها را به کار بردند و از آنها استفاده کردند و در نتیجه به پیشرفت و ترقی و قدرت رسیدند.لذا نائینی رویکرد اصلاحطلبی و نواندیشی دینی را اتخاذ میکند و اندیشهاش در جرگهی جریان نواندیشی دینی قرار میگیرد.با مطالعه آراء نائینی مشاهده میشود که وی در اندیشهورزی متناسب با شرایط جدید،توانا ظاهر شده است.این توانایی نائینی،ناشی از روش و منطق فکری وی است.این روش و منطق فکری«اصولیگری»نام دارد.بازنمود اصولیگری در آراء نائینی ایجاد حلقه ارتباط بین منابع سنتی و فرهنگی و تاریخی و مبانی دینی با شرایط و اقتضائات داخلی و خارجی به صورت ارزشی و محیطی جدید است.در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و چارچوب نواندیشی دینی،آراء نائینی نسبت به مفاهیم و آموزههای جدید بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
"بررسی رویکرد محمد حسین نائینی نسبت به مفاهیم و آموزههای جدید عبد الرحمن حسنیفر* مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان (تاریخ دریافت:88/11/21-تاریخ تصویب:89/2/22) چکیده: اندیشه و نظر نائینی در حوزه اصلاحطلبی و نواندیشی دینی در شرایطی که جامعه ایرانی احساس عقبماندگی میکند و خود را در مواجهه با اندیشهها و شرایط قدرتمند غرب میبیند، قابل طرح است؛در این وضعیت است که در جامعه ایران خصوصا در میان نخبگان از یک طرف خود را عقبمانده و از طرف دیگر غرب را پیشرفته میبینند.
ولی از لابلای اندیشه نائینی میتوان استنباط کرد که کسب شناخت صرفا از مجرای واقعیات حسی نیست و حتی خود واقعیت حسی مبنای واقعیت به حساب نمیآید یعنی به عبارت دیگر گستره امورات واقعی فراتر و وسیعتر از محسوسات است و صرفا از راه توجه به محسوسات است، استفاده کرد به نوعی«روش نقلی»(منبع واقعیت بودن آموزهها و تعالیم دینی)»و«روش عقلی»(استنباط اصولی یا استفاده از منابع دین(کتاب و سنت و اجماع و عقل))را برای شناخت مطرح میکند.
وی تلاش نموده تا نشان دهد که اسلام با آزادی بهعنوان محوریترین مفهوم جدید مخالف نیست؛برابری را میپذیرد؛حکومت مشروط و قانونمند و حق دخالت مردم در حکومت را معتقد است در ابتدا در اندیشه اسلام بوده است و غربیها آن را بکار بردند؛منتقد وضع موجود است؛قائل به اصلاح و نواندیشی دینی با منطق اصولیگری است؛ویژگی بارز و شاخص اینگونه رجوع نائینی این است که از روش عقلی استفاده میکند اصطلاحاتی مثل بدیهی یا ضروری و یا عقلی و مسلم بودن در نظرات وی فراوان یافت میشود."