چکیده:
وجود منابع مکتوب مورخان را به کشف رازها و افکار و عواطف نسلهای گذشته امیدوار میکند،اما متأسفانه تاریخنگاران دوران اسلامی در بررسی هریک از جنبههای تمدن اسلامی اغلب به نوعی،دچار ناتوانی میشوند،زیرا درحالیکه از ثروت عظیم منابع موجود به صورت نسخههای خطی آگاه هستند،بسیاری از این منابع پراکنده و اغلب در دسترس آنها قرار ندارد.این گفتار به ضرورت انجام تلاشهای هماهنگ و مداوم برای حفظ و گردآوری ثروت پراکنده دستنویسهای اسلامی و نیز بازنگری جدی متون تصحیح شده و به کارگیری افراد کار آزموده و مجرب برای انتشار متون مهم میپردازد.نویسنده در این مقاله برای توضیح بیشتر،ماجرای دو اثری که مدت زیادی مشغول تصحیح و بررسی آنها بوده،یعنی کتاب مصارعة الفلاسفة،تألیف عبد الکریم شهرستانی و دیگری مصارع المصارع تألیف نصیر الدین طوسی را به اختصار بیان میکند.
خلاصه ماشینی:
"مادلونگ* مترجم:فریدون آزاده** چکیده: وجود منابع مکتوب مورخان را به کشف رازها و افکار و عواطف نسلهای گذشته امیدوار میکند،اما متأسفانه تاریخنگاران دوران اسلامی در بررسی هریک از جنبههای تمدن اسلامی اغلب به نوعی،دچار ناتوانی میشوند،زیرا درحالیکه از ثروت عظیم منابع موجود به صورت نسخههای خطی آگاه هستند،بسیاری از این منابع پراکنده و اغلب در دسترس آنها قرار ندارد.
با اینکه باستانشناسانی که با دوره ما قبل تاریخ سروکار دارند تلاشهای بسیاری را برای افشای جنبههای مهم توسعه جمعی نوع بشر در مراحل اولیه آن انجام دادهاند،هنوز پردهء ابهام غیر قابل نفوذی در برابر واقعیت درونی انسان ما قبل تاریخ وجود دارد و تنها از طریق منابع مکتوب است که مورخ میتواند به کشف اندیشهها و احساسات درونی انسانهای نسل گذشته،چه گمنام وجه نامدار،امید داشته باشد،و براین اساس میتواند با آنها به صورت افراد بشر کاملا ارتباط برقرار کند،درست همانطور که ما با افراد معاصر خود در وهلهء اول،از طریق اظهارات شفاهی یا کتبی آنها ارتباط پیدا میکنیم.
مصحح ترتیب صحیح برگها را دریافت و افتادگیها را از طریق مقایسهء متن با نسخه ردیه نصیر الدین طوسی،که نقل قولهای آن از متن شهرستانی تقریبا بسیار زیادتر بود،جبران کرد،اما او در مقایسه متنی که طوسی نقل کرده بود با قرائتهای مختلف نسخهء گوتا موفق نیست و فرصت خوبی را برای تهیهء متنی کاملا منقح از دست میدهد.
اما این نسخه در کنار نسخهء خطی گوتا و نقل قولهای طوسی از آن،کمک ارزشمندی به بازیابی متن اصلی اثر میکند،به ویژه آنکه استنساخ مستقل دیگری را نیز نشان میدهد."