چکیده:
نمایشنامه های توفیق الحکیم ،پدر نمایشنامه نویسی عرب ،افزون بر اینکه از ژرف ترین مضامین انسانی برخوردار است ؛ در قالب زیبایی هم نوشته شده است . وی با بهره گیری از عناصری مانند گفت و گو ،اسطوره،طنز ،اقتباس از داستان های قرآنی و آوردن نثری موزون و روان ؛ کوشش کرده است تا نمایشنامه های خود را به شکلی دلنشین و جذاب ارائه کند. طبعا شناخت بیشتر از سبک ادبی ایشان ، می تواند برای دستیابی به فهم بهتر مضامین نمایشنامه های او به خوانندگان کمک کند. برای آماده سازی این مقاله ،نمایشنامه های توفیق الحکیم مورد مطالعه قرار گرفت؛ سپس ویژگیهای سبک شناسی هریک ،در انتقال محتوی و تاثیر گذاری بر خوانندگان استخراج شد و در پایان بررسی با جمع بندی و تحلیل آن ویژگیها ، سبک ادبی و بیانی ایشان در نگارش نمایشنامه ها، روشن گردید.
خلاصه ماشینی:
"کاربرد زبان نمادین و کنایهای،چیرگی روح شعری(عناصر تخیل و احساس)و بیان مسائل فلسفی،روانشناختی،هستیشناسی و گاه موضوعات و مسائل روز جمعه از جمله ویژگیهای ممتاز این سبک نمایشی است(الادب القصصی و المسرحی فی مصر فی أعقاب الثورۀ 1919 إلی قیام الحرب العالمیۀ الثانیۀ،1971،ص 1370).
وی انسان را به عنوان (*)- Closet Theatre موجودی دارای عقل و احساس و یا به عنوان فردی از افراد جامعه و متأثر از مسائل و مشکلات اجتماعی در آثار نمایشی خود وارد ساخت و در کنار این مسائل،ماهیت انسانی را در گستره مفاهیم فلسفی،سیاسی و اجتماعی نیز مورد بررسی قرار داد(الادب القصصی و المسرحی فی مصر فی أعقاب الثورة 1919 إلی قیام العالمیة الثانیة،فائق مصطفی، أحمد،1980:ص 139-140).
وی در بخشی از این اثر نمایشی برای بیان کاربرد همزمان آزادی،قدرت و عقل از سوی حاکمان و سران جامعه از سه سیب به عنوان رمز استفاده میکند که در دست شعبده بازی ماهر و با درایت قرار گرفته است: الفیلسوف:نعم نحن الثلاثة معنا اسمنا المدینة.
ه)استفاده از اشعار عامیانه نمایشنامه«یا طالع الشجرة»برگرفته از فرهنگ عامه و سرودههای ملی مصر است که بر زبان کودکان بدین شکل جاری میشود و توفیق با این سروده به تعبیر مضمون نمایشی خود میپردازد: یا طالع الشجرة#هات لی ملک بقرة#تحلب و تسقینی#بالملعقة الصینی نمایشنامه أغنیة الموت نیز که به معضلی اجتماعی اشاره دارد،آخرین صحنه نمایشی را به سرودهای ملی با عنوان«آواز مرگ»اختصاص داده که از ترانههای محلی روستاییان است و هنگام غیرت نابجا و پشیمانی از عمل خوانده میشود."