چکیده:
جرم شرکتی، اصطلاحی بسیار فراگیر، کلی و در بردارنده گستره ای وسیع از جرائم، با شیوه های ارتکاب، مرتکبین، آثار و قربانیان متفاوت است. اما با وجود این درجه از اهمیت و حساسیت، جرائم مذکور، همواره در حاشیه توجهات جرم شناسانه قرار گرفته و قسمت اعظم مطالعات و نظریات جرم شناختی و کار دادگاه ها به مطالعه و رسیدگی به جرائم خشونت بار یا خیابانی اختصاص یافته است. مبارزه با جرم شرکتی (که از انواع جرائم یقه سفیدی است)، مستلزم شناخت ویژگی ها و زوایای مختلف این نوع خاص از پدیده بزهکاری است که در پرتو مطالعات جرم شناسانه تخصصی در این زمینه، امکان پذیر می گردد. نوشتار حاضر، به طور اختصاری به بررسی مهم ترین ویژگی های جرائم یقه سفیدها و جرائم شرکتی، به عنوان یکی از زیرمجموعه های آن، وجوه مشترک و تمایزات آن ها، تفاوت هایشان با جرائم خیابانی، و نیز بررسی مصادیق جرائم شرکتی در قوانین ایران، از منظری جرم شناسانه اختصاص دارد.
خلاصه ماشینی:
"در زمینۀ جرائم دارای چارچوب شرکتی یا سازمانی،به دلیل وجود امکان ارتکاب جرائمی مانند کلاهبرداری،ارتشاء (Bribery) ،طراحی شرکت های هرمی(هرمهای دسیسه) (Pyramid Schemes(Ponzi Schemes) ،جرائم کارمندان داخلی و مورد اعتماد شرکت (Insider Trading) ،اختلاس،انواع جرائم رایانه ای (Computer Crimes) ،سرقتشناسه (Identity(ID)Theft) ،نقض کپی رایت،پول شویی،فرار از مالیات،تخلفات ضدتراست (Anti-Trust Violations) و جعل،برای کارمندان و مدیران،همپوشانیهای فراوانی با جرائم یقه سفید وجود دارد و ممکن است این دو مقوله کاملا منطبق برهم تصورشوند (Rubino,Frank,2012) .
پس از روشن شدن تمایز میان جرائم یقه سفید و شرکتی،در اینجا لازم است به ارتباط و همپوشانیهای موجود میان جرائم شرکتی با دو گروه دیگر از جرائم نیز اشاره گردد: 1-جرائم سازمان یافته:در تمامی انواع جرائم سازمان یافته،مجرمین قادر به تأسیس شرکتهایی برای پیشبرد اهداف خود یا پولشویی درآمدهای حاصله از جرم هستند و غالبا تحت پوشش شرکتهای مختلف به فعالیتهای پنهانی خود ادامه میدهند.
سایر جرائم: مصادیق دیگر جرائم شرکتی،گذشته از آنچه که در حوزۀ شرکتهای تجاری و بازار بورس و اوراق بهادارد گفته شد،دربردارندۀ گسترۀ وسیعی از جرائم گوناگون است که از جمله آنها میتوان به کلاهبرداری،ارتشاء،سراحی شرکتهای هرمی(هرمهای دسیسه)،جرائم کارمندان داخلی و مورد اعتماد شرکت،اختلاس،انواع جرائم رایانهای، سرقت شناسه،نقض کپی رایت،پولشویی،فرار از مالیات،تخلفات ضدتراست و جعل اشاره نمود که به انحاء مختلف در واحدهای و سطوح گوناگون فعالیتهای شرکتی، کسب و کار و سرمایهگذاری ارتکاب مییابند و در نظامهای عدالت کیفری کشورهای جهان،به شیوههای متفاوت مورد جرمانگاری قرار گفتهاند.
بر این اساس ایجاد چارچوب تشریحی متمرکز و گسترده برپایه اصول اساسی جرمشناسی و حقوق کیفری امری ضروری است که هدف اصلی از آن،تعریف جرم شرکتی به عنوان یک جرم واقعی با ساختار خاص و متفاوت با جرائم کلاسیک میباشد که با توجه به تبعات اقتصادی،سیاسی و اجتماعی آن،پیشبینی مجازاتهای متناسب و قابل اعمال را ایجاد مینماید."