چکیده:
معلولین ذهنی که قادر به درک محتوای افعال خویش نیستند از لحاظ اخلاقی قابل سرزنش نمی باشند. لذا تقصیر که هنوز تهی از محتوای اخلاقی نشده است به سختی به آنها منتسب می شود. اما قانون مدنی فرانسه (ماده 2-489) و ایران (ماده 1216) معلول ذهنی را ضامن می دانند. اولی با تکیه بر اندیشه تقصیر نوعی، بی توجه به شرایط درونی عامل مانند جنون، وی را مسوول می داند. دیگری با تکیه بر سابقه فقهی از یک سو در اتلاف، صرف سببیت مادی را برای ضمان کافی می داند و از سوی دیگر در تسبیب اثبات سببیت عرفی را شرط ضمان می داند. هرچند که برای تحقق سببیت عرفی بین فعل عامل و زیان، وجود تقصیر ضروری می نماید اما عرف انتساب تقصیر به مجنون را ناعادلانه می داند. لذا در جایی که مجنونی، مباشر و عاقلی سبب زیان باشند ارزیابی عرف از تقصیر شخصی است و تقصیر را به عاقل منسوب می کند.
The mental disabled are not regarded responsible for their harmful behavior as they are unable to realize the harmful effect of their conduct. Thus their behavior cannot be considered as culpable and they are not at fault in a moral sense. However French law (art. 489- 2 code civil) and Iranian law (art. 1216 Iranian civil code)، impose legal liability to such persons for their tortiuos behavior. French law deems liability for such people for their harmful behavior through applying an objective criterion of negligence. Iranian law makes a distinction between etlaf (harm is caused directly) and tasbeeb (harm is caused indirectly). But the common sense never accepts to impute such negligence to a person with mental disability. Therefore، where an insane and sane both participate in a harmful act، only the sane person is treated as being liable by adopting a subjective standard.
خلاصه ماشینی:
پرسش اساسی آن است که آیا چنین فردی را که معمولا از محتوای افعال خویش بیخبر است میتوان مسئول دانست؟اگر پاسخ مثبت است آیا انتصاب تقصیر که هنوز از محتوای اخلاقی خویش تهی نشده است به وی ممکن است؟به همین لحاظ پیش از ورود به بحث اصلی باید به دو نکته مهم به طور خلاصه بپردازیم:مسالهی نخست مربوط به ابهامی است که در واژگان مسوولیت و اختلال ذهنی وجود دارد.
P elbuort nu'd setnietta sennosrep sed elivic?etilibasnopser aL,uaenruoT eL hP؛6991,1 ?a:livic edoC ud 2-984 elcitra'l rus snoixelf?eR,yeniV.
viC DTR,elivic?etilibasnopser al ed tiord ud noitulov?e?l ed epat?e ellevuon enu ,tsruB seuqcaJ-naeJ؛2002,euqitarp te euqiro?eht edut?e,s?eticapacni seL,pissaM el ed tiord el rus secneuq?esnoc ses rus te sruejam selbapacni sed tiord ud emrof?er al ,emmoh?l ruop,euqsir eL,reitavaS.
صغار به طور مستقیم در قلمرو بحث قرار نمیگیرد لیکن به دلیل شباهت موقعیت آنها با اشخاص دچار بیماری ذهنی و وجود وحدت حکم میان این دو گروه در قانون مدنی ایران(مواد 1215 و 1216)از آنها نیز یاد خواهد شد.
مربوط است همچنین باید به این سوالات پاسخ داد که آیا جنون میتواند به عنوان قوه قاهره قلمداد شود و اینکه بیمار ذهنی میتواند مرتکب تقصیر عمد شود؟ بند اول.
viC DTR ,elivic ?etilibasnopser al ed tiord ud noitulover ed epat?e ellevuon enu ,latnem elbuort nu'd eripme'l suos sesuac segammod sed noitaraper ed em?etsys nu'd ritrap a livic edoC ud 2-984 elcitra'l rus snoixelfeR ,)0791(G ,YENIV-8 .