چکیده:
ا فروپاشی شوروی, قفقاز جنوبی به دلیل خلاء قدرت برتر به صحنه رقابت قدرت ها تبدیل شد.
مسائلی همچون تنوع بخشی به منابع انرژی» تلاش براینفوذ در منطقه برای ارتقای جایگاه منطقه ای و
جهانی» استفاده از اوراسیا به عنوان دالان.غربی- شرقیی برای مبارزه با تروریسم از دلایل اهمیت قفقاز
جنوبی می باشد. ایران» ترکیه و روسیه به عنوان قدرت های منظقه ای و اتحادیه اروپا و آمریکا به عنوان
قدرت های فرامنطقه ای برای حضور موثرتر در این منطقه به رقابت ژئوپلیتیکی برخاستند. مقاله حاضر در
پی پاسخگویی به این سوال است که رویکرد این قدرتها در حوزه قفقاز جنوبی مبتنی بر مولفه های
ژئوپلیتیکی است با خاستگاه ژئواکونومیکک اهمیت بیشتری دارد؟ مقاله می کوشد با استفاده از روش
توصیفی - تحلیلی به سوال فوق پاسخ دهد. به نظر می رسد در ارزیابی منافع قدرتهای مذ کورء مولفه های
زئوپلیتیکی از اهمیت بیشتری برخوردارند.
خلاصه ماشینی:
"منطقهای که آمریکا با حضور و نفوذ خود در آن میتواند علاوه بر تحمیل هژمونی،سایر قدرتهای رقیب جهانی از جمله روسیه و چین را مهار نموده و ایران را نیز به عنوان یک قدرت منطقهای که مخالف با ارزشهای لیبرال آمریکا در صحنه سیاست جهانی است کنترل نماید،و ترکیه را به عنوان مدافع ارزشهای لیبرال و حکومت لاییک این کشور را به عنوان یک الگوی حکومتی در نزد سایر مسلمانان در منطقه مطرح نماید.
ایران نه تنها کشور خاورمیانهای صادرکننده نفت و عضو اوپک است که با حوزه قفقاز مرتبط بوده و با برخی کشورهای قفقاز نظیر ارمنستان و آذربایجان مرز مشترک دارد،این کشور نیز از آنجا که تجارب و امکانات وسیع در صنعت نفت دارد و با توجه به اینکه یکی از کوتاهترین راههای انتقال نفت حوزه خزر به بازارهای جهانی از طریق خلیج فارس و خطوط لوله میباشد در عین حال از امنیت نسبی برخوردار است؛اما ایالات متحده کوشیده تا ایران را از بازی حذف کند.
دولت ترکیه برخلاف ایران و روسیه فاقد منابع درامدهای ارزی نظیر نفت وگاز می باشد و لذا برای کسب هنابع مالی توسعه کشور و رفع نیازهای مالی دولت مجبور به تقویت بخش خصوصی و کسب درآمد از آن طریق میباشد و از سوی دیگر به همکاری اقتصادص،سیاسی با نهادهای مورد حمایت آمریکا همانند بانک جهانی،صندوق بین المللی پول،سازمان تجارت جهانی میپردازد.
اتحادیه اروپا نیز از طریق؛متنوع ساختن منابع و مسیرهای انتقال انرژی،نفوذ در حوزههای سنتی روسها،تحت فشار قرار دادن روسیه و تلاش برای حضور و نفوذ در حوزه قفقاز در صدد افزایش توان ژئوپلیتیکی خود در مواجهه با سایر رقباست."