چکیده:
ملاقات امام زین العابدین(ع) با مسلم بن عقبه در قیام حره به صورت های مختلف نقل شده است. بررسی اخبار این ملاقات می تواند ابهام موجود پیرامون یکی از حوادث بحث برانگیز زندگانی سیاسی حضرت زین العابدین(ع) را برطرف سازد و بخشی از سیره سیاسی مکتب تشیع در دوره تقیه را تبیین کند. اما بررسی هایی که پیش تر در خصوص این اخبار صورت گرفته کافی به نظر نمی رسد. به همین دلیل مقاله حاضر دو مساله را در جریان این ملاقات مورد بررسی قرار داده است؛ یکی مساله همراهان امام(ع) در این ملاقات، و دیگر مساله بیعت آن حضرت(ع) با مسلم. در مساله اول، مستندات تاریخی بر این دلالت دارد که امام(ع) برای در امان ماندن از شر مسلم خود را در پناه کسی از جمله مروان و عبدالملک قرار نداده است. در مساله دوم نیز مستندات متعددی ارائه شده است که بیعت امام(ع) با مسلم به شکلی که در آن امام(ع) اظهار بندگی نسبت به یزید کرده باشد مردود است. همچنین شواهدی برای وقوع جعل از سوی عباسیان در این دسته از اخبار ارائه شده است که می تواند زمینه ساز تحقیقات بعدی در خصوص اخبار این ملاقات باشد
خلاصه ماشینی:
بررسي اخبار اين ملاقات مي تواند ابهام موجود پيرامون يکي از حوادث بحث برانگيز زندگاني سياسـي حضرت زين العابدين (ع ) را برطرف سازد و حلقه اي از حلقات سيره سياسي مکتب تشيع در دوره تقيه را تبيين کند و پاسخ گوي تهمتي باشد که ممکن اسـت عـده اي آن را بـه امام سجاد(ع ) نسبت دهند؛ تهمتي که بر اساس آن امام سجاد(ع ) به عنـوان شخـصيتي که در حوزه سياسي در برابر حکومت يزيد از خود ضعف نشان داد، معرفي مي شود.
از سوي ديگر از تأمل در حوادث تاريخي اين دوره به خوبي مي توان دريافـت کـه بـا سياستي که يزيد در پيش گرفته بود، نمي توان پذيرفت که از سوي وي يـا کـارگزارانش تعرض و إعمال فشاري نسبت به امام سجاد(ع )، صـورت گرفتـه باشـد تـا بـه دنبـال آن امام (ع ) مجبور به بيعت با مسلم شده باشد.
(إبن قتيبه ، ٢١٨/١، ذهبي ، سير أعلام النبلاء، ٣٢٢/٣ و ٣٢٣) گرچه ممکـن است حضور دو فرزند عبدلله به نام هاي أبوبکر و عون أصغر در قيام (أبوالفرج إصـفهاني ، ١٢٢و١٢٣)، علت أصلي درخواست عبدلله از يزيد بوده باشد، اما با توجه به اينکه يزيـد در پاسخش به عبدلله ، به ويژه در مورد نيکي کردن به امام سجاد(ع ) به مسلم سـفارش کرد (ذهبي ، سير أعلام النبلاء، ٣٢٣/٣)، مي توان احتمال داد که عبدلله طي اين مذاکره از شرکت نکردن خاندان بني هاشم و از جمله امام سجاد(ع ) در قيام نيز براي يزيد سخن گفته باشد.