چکیده:
رساله نکت المنطق یکی از آثار منطقی کوتاه و نکته دار ابن سینا است که تاکنون به چاپ نرسیده و تنها در حدود نیمی از آن ــ که بی غلط هم نیست ــ در حاشیه کتاب شرح الهدایه الاثیریه نوشته ملاصدرا به صورت چاپ سنگی منتشر شده است. تصحیح تحقیقی این رساله برپایه سه نسخه موجود در کتابخانه های استانبول، یک نسخه از کتابخانه مجلس سنا و نیمه یادشده در چاپ سنگی انجام گرفته است. برخی از ویژگی های این رساله در سنجش با دیگر آثار مهم منطقی شیخ بدین قرار است: اولویت و تقدم بخشیدن به مباحث «تصدیقات» بر مباحث «تصورات»؛ دسته بندی جامع احکام قوای چهارگانه آدمی در عین ایجاز؛ تعریف متفاوت برای «قضیه» و دسته بندی قضایا از آغاز به سه دسته «حملی»، «متصل» و «منفصل»، بدون کاربرد واژه «شرطی»؛ و مختص دانستن قضایای «شخصی» به قضایای حملی.
خلاصه ماشینی:
تحقیق و تصحیح انتقادی رسالۀنکت المنطقاثر ابن سینا سیّد حسین موسویان1 چکیده {IBرسالۀ نکت المنطق یکی از آثار منطقی کوتاه و نکتهدار ابن سینا است کهتاکنون به چاپ نرسیده و تنها در حدود نیمی از آن-که بیغلط هم نیست-در حاشیۀ کتاب شرح الهدایة الأثیریّة نوشتۀ ملاّصدرا به صورت چاپسنگی منتشر شده است.
رسالۀ نکت المنطق1یکی از آثار ابن سینا است که تاکنون به چاپ نرسیده وتنها در حدود نیمی از آن-که بیغلط هم نیست-در حاشیۀ کتاب شرح الهدایةالأثیریّة نوشتۀ صدر الدین شیرازی(ملاّصدرا)به صورت چاپ سنگی منتشر شدهاست.
2. در فصل چهارم این رساله،دستهبندی حکمهای قوای چهارگانۀ آدمی درعین ایجاز،از نوعی جمعیّت و جامعیّت برخوردار است که بدینگونه در مواضعمشابه آثار دیگر ابن سینا دیده نمیشود.
دستهبندی قضایا نیز در این رساله بهگونهای متفاوت صورت گرفته است:در برابر شیوۀ رایج در منطق سنّتی که«قضیّه»را ابتدا به«حملی»و«شرطی»وسپس«شرطی»را به«متّصل»و«منفصل»تقسیم میکنند،در اینجا(فصل پنجم)ابن سینا«قضیّه»را با تعریفی ویژه(الشیء المصدّق به یسمّی«قضیّة»)از آغاز به سهدستۀ«حملی»،«متّصل»و«منفصل»تقسیم کرده،به تعریف هریک میپردازد.
خود ابن سینا نیز در فصل سوم این رساله،تعبیر«نکتالمنطق»را به کار میبرد:«و نختم عند ذلک'نکت المنطق'».
امّا در مؤلّفات ابن سینا(تألیف جورج شحاته قنواتی)و فهرست نسخههای مصنّفات ابن سینا(تألیف دکتر یحیی مهدوی)از این اثر با نام«النکت فی المنطق»یاد شده است؛این عنوان را کاتبان دونسخۀ خطّی(4849 ایا صوفیه و 4894 نور عثمانیه)در پایان نسخه نوشتهاند:«تّمت رسالة'النکت فیالمنطق'للرئیس...
صو 1،صو 2،نو:یصدّق/چ:مصدّق.
صو 1،صو 2،نو:-أیّ/چ:إلی.
صو 1،صو 2،نو:-فیه/چ:و یقوم فیها.
صو 1،صو 2،نو:+أنّ.
صو 1،صو 2،نو:+أنّ.
صو 1،صو 2،نو:-فصل.
صو 1،صو 2،نو:-فصل.
صو 1،صو 2،نو:-فصل.
صو 1،صو 2،نو:-ثمّ تنظر إلی+بمرتبط.