چکیده:
یکی از ویژگیهای ممتاز قرآن, صحنههای شگفتانگیز آن است که چشمها
را به خود خیره میکند و موجی از حرکت و نشاط در دل مخاطبان برمیانگیزد. در
موارد بسیاری تنها با تعابیر و واژههایی صرف» در قرآن روبرو نیستیم بلکه روبهروی
تصاویری زنده و مجسّم هستیم که با ما سخن میگویند. و به عبارتی در مواجهه با این
تعابیر به جای آن که ما خواننده باشیم گویا بیننده هستیم! قرآن به کمک الفاظی ظاهرا
ساده و معمولی صحنهها و تصاویری میآفریند که تا قیامت زنده هستند و نقش بیبدیل و
تاثیرگذار آنها بر دلها غیرقابل انکار است. در این جستار به روشها و اپزارهایی اشاره
میکنیم که قرآن با استفاده از آنهاء صحنههایی زنده و هنری حلق میکند و تابلوهای جذابی
را به نمایش میگذارد.
The fascinating scenes which catch our eyes are one of the distinguishing features of
Quran which bring about liveliness and spirit to their addressees. In some occasions
we are not confronting only some words and phrases, but more over we encounter live images which talk with us; in other words in these cases we are actually
observers rather than readers. Using seemingly simple and casual words, Quran
creates scenes which are alive until the last day ;concepts the i.mpact of whom are
everlasting.
In this essay, the methods used by Quran to create such an artistic. real scenes
are mentioned.
خلاصه ماشینی:
VK} مقدمه یکی از جلوههای زیبا و باشکوه قرآن این است که از تمام روشها و ابزارها برای حیاتبخشی به مفاهیم و حقایق استفاده میکند و به الفاظ روح و طراوت میبخشد و همچنان که یک هنرمند از دل قطعه سنگی خاموش و بیحرکت یا از الواری جامد و بیشکل،تصویر انسان یا موجود دیگری را میتراشد و به آن مفهوم میبخشد،قرآن نیز از کلماتی ظاهرا ساده و بیجان،تصاویری زیبا و بدیع خلق میکند و با دم مسیحایی خود،روحی در کالبد الفاظ میدمد که تا ابد زنده و پویا هستند و در دلها و افکار موجی از احساس و حرکت میآفرینند.
در اینجا به برخی از آنها همراه نمونههایی از صحنههای بدیعشان اشاره میکنیم: الف)تشبیه شاید در میان فنون بلاغت هیچیک در مجسم کردن معانی و تصویرگرایی مفاهیم به پایۀ تشبیه نمیرسند،تا آنجا که دربارۀ آن میگویند:«تشبیه معنا را آنطور آشکار میکند که انگار میتوان آن را با چشم خود دید و با انگشتان خود آن را لمس کرد!» (عبد القادر 1405:7) تشبیه در قرآن تنها یک آرایش کلامی و زیبایی لفظی نیست که هدفاش ایجاد مشابهت میان اشیاء باشد و بس،بلکه قرآن به کمک تشبیه،به کالبد الفاظ روح و حیات و نشاط میدمد و معانی ذهنی را به صورتهایی مجسم و زنده در قالب تصاویری بدیع نمایش میدهد و البته در این میان از عنصر هنر،زیبایی،نظم و آهنگ کلام غافل نیست و همه را کنار هم در نهایت همآهنگی و زیبایی استفاده میکند(عبد التواب 1995:45 احمد عامر 1991:234).