چکیده:
اندیشه فلسفی هندی با سابقه ای بیش از دو هزار سال در دو شاخه مکاتب آستیکه (سنتی و یاراست کیش) و ناستیکه (غیر سنتی و یا نادرست کیش) ادامه یافته است. از میان مکاتب ششگانه سنتی، مهمترین آنها مکتب ودانته است. الهام بخش اصلی فیلسوفان ودانته متون اپنیشدی و دغدغه عمده آنها فهم ماهیت خدا، انسان، جهان مادی و ارتباط این سه با یکدیگر است. حکیمان اصلی ودانته در تفسیر این رابطه با هم وحدت نظر ندارند و همین امر، موجب پیدایش سه جریان فرعی در درون این مکتب شده است.
مکتب ادوایته ودانته به رهبری شنکره، وحدت گرای تمام عیار و پرطرفدارترین مکتب فلسفی هند است. مکتب ویسیش ادوایته، راه میانه را برگزیده و رامانوجه شخصیت برجسته آن است و مکتب دوایته به رهبری مدهوه، که از آن دو متاخرتر و کاملا کثرت گرا است.
خلاصه ماشینی:
"البته باید به خاطر داشته باشیم که گرایش به همسان انگاری برهمن و آتمن با آنکه به نظر میرسد، گرایش غالب در اندیشه اپنیشدی است، اما تنها گرایش موجود در آن نیست؛ جریان ظاهرا متعارضی نیز در اپنیشدها وجود دارد که بر تمایز میان برهمن، آتمن و جهان دلالت دارد و همان گونه که یادآور خواهیم شد، همین تعارضها بود که______________________________1 ـ یکی از خدایان کهن هندو است.
از آنچه درمورد آموزههای اصلی اپنیشدها گفته شد، معلوم میشود که این آثار دلبستگی چندانی به مباحث معهود در آثار فلسفی از خود نشان نمیدهند، از این رو در این مجموعه کوششی برای پرداختن به مباحث شناختشناسی و یا تدوین نوعی نظام اخلاقی، صورت نگرفته است، حتی مباحث مربوط به تناسخ و یا کرمه نیز به حد کافی شرح و بسط پیدا نکرده است.
شیوه شنکره و منابع معرفتی او شنکره برای اثبات عدم ثنویت مطلق یا کولاذوایته (kevala advaita) خود از همه چیز بهره میگیرد، ولی فلسفه او در درجه اول مبتنی بر شروتی یا متون وحیانی و بویژه اپنیشدهاست و نه بر استدلال منطقی و دلیل عقلی که مطابق نظر او متعلق به حوزه جهل و نادانی یا اویدیا است.
474-7)همسانی برهمن - آتمن موضع بنیادین فلسفه ودانته این آموزه اپنیشدی کهن است که آتمن همسان برهمن و یا حقیقت غایی است که یگانه است، هر چند در افراد مختلف به صورت متکثر به نظر میآید، زیرا تنها برهمن است که وجود دارد، بنابراین هر چه در مورد برهمن اثبات شود، همچون خلوص، سرشت روحانی، قدرت مطلق، از لیت و غیره، بیان کننده خوبی و نیکی نفس ماست."