چکیده:
یکی از رویکردهای پژوهشی در زمینة قضاوت اخلاقی که اخیرا بر آن تأکید شده، رویکرد تفاوتهای فردی است. مقالة حاضر برای بررسی نقش تفاوتهای فردی دربارة قضاوت اخلاقی در مورد یکی از معماهای اخلاقی کلاسیک، یعنی معمای واگن انجام شده است. 389 دانشجو در دو پژوهش شرکت کردهاند. در پژوهش اول، 225 دانشجو علاوه بر پاسخ به معمای واگن، به خزانه بینالمللی گویههای شخصیت و مقیاس تجدیدنظرشده جهتگیری دینی پاسخ دادهاند. در پژوهش دوم، 164 دانشجو علاوه بر پاسخ به نسخة دیگری از معمای واگن، به پرسشنامه شخصیت هگزاکو، پرسشنامه کنجکاوی و اکتشاف 2 و مقیاس خودارزیابی معنویت پاسخ دادهاند. نتایج دو پژوهش نشان میدهد که تفاوتی بین دو جنس در قضاوت اخلاقی وجود ندارد. سن، متغیرهای دینی و شخصیتی (به جز وظیفهشناسی در پژوهش اول، و صداقت-فروتنی در پژوهش دوم) رابطهای با قضاوت اخلاقی نداشتند. مقایسه دو نسخه معمای واگن نشان میدهد که احتمال مخالفت با آسیب رساندن به یک نفر در صورتی که پیامد جانبی نجات جان چند نفر باشد (معمای دوم)، کمتر از موردی است که آسیب رساندن به یک نفر، وسیلهای برای نجات جان چند نفر است (معمای اول). طبق این نتایج، قضاوت اخلاقی دربارة معمای واگن به تفاوتهای فردی چندان حساس نیست. موقعیت و قصد عامل (فراتر از پیامدهای عمل) مؤلفة تعیینکنندهای در قضاوت اخلاقی دربارة اعمال دیگران است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به آنچه آمد، مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش ویژگیهای فردی شامل جنس، سن، دینداری، و شخصیت در قضاوت اخلاقی درباره معمای واگن انجام شده است.
جدول 1: مقایسه مخالفان و موافقان اقدام بابک در متغیرهای پژوهش 1 متغیرها مخالفان موافقان t M SD M SD برونگرایی 13/3 36/0 04/3 39/0 59/1 توافق 20/3 27/0 22/3 32/0 41/0 وظیفهشناسی 14/3 37/0 03/3 38/0 (07/2 ثبات هیجانی 06/3 53/0 03/3 58/0 36/0 تجربهپذیری 24/3 37/0 17/3 36/0 26/1 دینداری درونی 21/3 52/0 12/3 57/0 08/1 دینداری برونی اجتماعی 94/1 85/0 14/2 84/0 67/1 دینداری برونی فردی 61/3 11/1 73/3 06/1 76/0 سن 92/22 15/2 33/23 78/2 14/1 05/0(p< بررسی معمای دوم نشان میدهد که تفاوت معناداری بین دو گروه مخالف و موافق در متغیرهای سن، دینداری و شخصیت (به جز صداقت-فروتنی) وجود ندارد.
معماهای واگن موارد جالبی برای آزمودن نظریههای شناختی ارائه میکنند، چراکه این معماها نشان میدهند شم اخلاقی ما متأثر از عاملهایی فراتر از مقایسه پیامدها یا اعمال است، در این مطالعه، دو نسخه معمای واگن بررسی شده است.
اما در معمای دوم (که آسیب قصد نشده است، بلکه پیشبینی شده است)، نظام هیجانی به اندازه موقعیت اول، تحریک نمیشود، ازاینرو در معمای دوم، نظام مغزی و روانشناختی مرتبط با بیشینه کردن رفاه کلی غلبه یافته است و با احتمال بیشتری اقدام برای نجات چند نفر با موافقت روبهرو میشود.
استفاده از رویکرد تفاوتهای فردی نشان میدهد که در موقعیتهای واقعی (مانند خودکشی، سقط جنین و اتانازی) قضاوت اخلاقی متأثر از باورهای دینی و عاملهای شخصیتی روانپریشیگرایی و روانرنجور خویی (معکوس ثبات هیجانی) است؛ 200 چیزی که در این پژوهش مشاهده نشده است."