چکیده:
فناوری اطلاعات و ارتباطات بهعنوان یک نهاده، نقشی مهم در تولید و اشتغال دارد. از یک سو ICT ممکن است با جانشین شدن بهجای نیروی انسانی باعث کاهش اشتغال شود و از سوی دیگر با گسترش مقیاس تولید و ایجاد پتانسیلها (تواناییها) و فرصتهای جدید، اشتغال را افزایش دهد. بههمین دلیل، به لحاظ نظری اثر خالص فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال روشن نیست و لازم است براساس شرایط اقتصادی هر کشور، اثر خالص آن آزمون و ارزیابی شود.
این مقاله به بررسی تأثیر زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال بخش خدمات در ایران اختصاص دارد. بدین منظور، روابط کوتاهمدت و بلندمدت بین متغیرها با استفاده ازدادههای سالانه 1350-1382 و روش ARDL برآورد و ارزیابی میشود.
نتایج نشان میدهد که کشش اشتغال بخش نسبت به موجودی سرمایه زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات درکوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب 13/0 و 01/1 است که بیانگر تأثیر مثبت و معنادار آن بر اشتغال بخش خدمات کشور است. کشش اشتغال نسبت به ارزش افزوده بخش در بلندمدت 27/0 است. همچنین، کشش اشتغال نسبت سرمایة فیزیکی به نیروی کار در کوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب برابر منفی 07/0 و 53/0 است. در کوتاهمدت کشش اشتغال نسبت به درصد نیروی انسانی ماهر اندک و برابر منفی 02/0 بوده که در بلندمدت به منفی 16/0 افزایش مییابد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج نشان میدهد که کشش اشتغال بخش نسبت به موجودی سرمایه زیر ساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در کوتاه مدت و بلند مدت به ترتیب13/0 و01/1 است که بیانگر تأثیر مثبت و معنادار آن بر اشتغال بخش خدمات کشور است.
1بدیهی است نیروی انسانی ماهر و متخصص به عنوان یک نهاده مکمل برای ICT نقش اساسی در استفاده و به کارگیری آن در محیطهای کسب و کار و اقتصادی دارد نمودار 4 سهم اشتغال بخش ارتباطات از اشتغال بخش خدمات در ایران (1350-1382) (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:امینی و همکاران(1384) آمارهای منتشر شده از سوی اتحادیهء جهانی مخابرات نشان میدهد که ایران از نظر شاخصهای ICT نظیر ضریب نفوذ رایانه،تلفن همراه،تلفن ثابت،اینترنت و میزبانان اینترنت نسبت به متوسط جهانی و حتی آسیا در سطح پایین قرار دارد.
بنا بر این،برای برآورد تابع تقاضای نیروی کار در بخش خدمات از تابع زیر استفاده میشود: (5) L L(Y,KL,KC,HC) L کل اشتغال بخش خدمات، KL سرمایهء سرانه در بخش خدمات، Y ارزش افزوده بخش خدمات به قیمت ثابت سال 1376 و KC موجودی سرمایهء ثابت فیزیکی بخش ارتباطات به قیمت ثابت1376 و HC نسبت شاغلان متخصص به کل شاغلان در بخش خدمات است.
برای ارزیابی اثر سرمایه بخش ارتباطات بر اشتغال بخش خدمات از مدلهای تجربی و دادههای سالانه 1350-1382 استفاده شد و نتایج زیر بدست آمده است: -کشش بلند مدت تقاضای نیروی کار نسبت به موجودی سرمایه ارتباطات 01/1 است که بیانگر تأثیر مثبت زیر ساختهای ICT بر اشتغال بوده و ضرایب آن در سطح اطمینان 95 درصد معنادار است."