چکیده:
یکی از شاخص های مهم توسعه پایدار روستایی کاهش فقر است. مبارزه با فقر شرط لزوم دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد. در ایران علی رغم تلاش های بسیار می توان گفت که بسیاری از روستاهای کشور در فقر نسبی به سر می برند. این مقاله به دنبال دست پیدا کردن به برخی از ریشه های اقتصادی و اجتماعی فقر روستایی در بخش خلجستان شهرستان قم است. به این منظور فقر خانوارهای نمونه به وسیله شاخص مصرف کالری در نزد 265 خانوار از 17 روستا از طریق پرسشنامه ارزیابی و سنجش شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عوامل اقتصادی در مقایسه با عوامل اجتماعی نقش بیش تری در شکل گیری فقر در منطقه مورد مطالعه دارند. مجموع عوامل اقتصادی در تحلیل روابط، 5/54 درصد تغییرات و عوامل اجتماعی نیز در مجموع 5/14 درصد تغییرات شاخص فقر را توجیه می کنند. به نظر می رسد که در تدوین برنامه های مبارزه با فقر روستایی در منطقه مورد مطالعه، باید مجموعه ای از عوامل اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شوند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این امر مهم در این تحقیق تلاش شده است که عوامل و زمینه های شـکل گیـری فقر روستایی در منطقه روستایی بخش خلجستان شهرستان قم مورد تدقیق قرار گرفته و سـپس الگوی بهینه کاهش فقر ارائه شود.
بنابراین فقر به هیچ وجه واژهای تک معنایی با مفهومی مطلـق نیسـت (دینـی ترکمـانی ، ١٣٨٥؛ سـایث ، ١٣٧٥) ( ,Alam and Matma, Ruslan, Edmondo, Nora ;٢٠٠٧ ,Bonfiglioli ( Ellen, Ervin, 2005; Saches, 2005; World Resources Institute, 2005; به این ترتیب برای برخورداری از منابع مادی و معنوی می تـوان سـطح حـداقلی را در نظـر گرفت که تأمین کننده کرامت انسانی باشد (پروین ، ١٣٧٢) (٢٠٠١ ,Bhawan ).
بنابراین روش به دست آوردن خط فقر به صورت زیر خواهد بود: میزان کالری مورد نیاز × قیمت کالری و مواد غذایی در بازار = خط فقر در گذشـته ای نـه چنـدان دور مقـدار کـالری اسـتاندارد ٢٢٠٩ کـالری پیشـنهاد شـده بـود (٢٠٠٦ ,Faugeras and Hoummada, Klapisch) ، اگـر چـه در آمـار اخیـر مقـدار ٢٣٠٠ کالری از سوی مؤسسه تغذیه به عنوان متوسط مصرف روزانه هر خانوار تعیـین شـده اسـت و سپس افرادی که در کشور بر اساس طرح هزینه و درامد خـانوار کـم تـر از مقـدار معـین شـده مصرف می کنند، زیر خط فقر و افرادی که بیش تر مصرف می کنند بالای خط فقر در نظر گرفته شده است .
(World Bank, 2004; Wayne, 2006; Dalal-clyton and Stephen Bass, 2002; Mendola, 2007) جدول ٢ به تبیین پارهای از عوامل اقتصادی و اجتماعی فقر پرداخته است .