چکیده:
تقسیمات کشوری یکی از مهم ترین و موثرترین ابزارهـای حکومـت در سـازما دهـی سیاسـی فضاست . در ایران نیز تقسیم بندی فضای کشور به واحدهای کوچک تر دارای سـابق ه دیرینـه ای است و از شکل گیری اولین حکومت سرزمینی (هخامنشیان ) تا به امـروز، بـرای اداره و کنتـرل مطلوب تر فضای سرزمین به کار رفته است . نقش و کارکرد تقسیمات کشوری و ارتباط مستقیم آن با بقای ملی، تسهیل اعمال ارادة حکومت ، کنترل فضای سرزمین و... نشان دهندة اهمیت کارکرد سیاسی- امنیتی نظام تقسیمات کشوری است . اما در ایران وجود پاره ای از عوامل تهدیدآفرین در نظام تقسیمات کشوری باعث ضعف و ناکارآمدی تقسیمات کشوری موجود در عمل به وظایف خود شده است . در این میان ، تهدیدهای سیاسی و امنیتی به دلیل ماهیـت خـود دارای اهمیـت بسزایی هستند. در این پژوهش ، هفت عامل شامل افزایش تمرکز سیاسی- اقتصادی، بیتوجهی به جغرافیای فرهنگی کشور، شکل گیری رقابت های محلی و ناحیه ای، شکل گیری حفره های دولت ، رخنه عوامل غیررسمی در نظام تقسیمات کشوری، بیتوجهی به مشارکت مردم و تک عامله بودن قانون تقسیمات کشوری به عنوان مهم ترین عناصر تهدید سیاسـی - امنیتـی نظـام تقسـیمات کشوری تجزیه و تحلیل شده است .
خلاصه ماشینی:
"در این پژوهش ، هفت عامل شامل افزایش تمرکز سیاسی- اقتصادی، بیتوجهی به جغرافیای فرهنگی کشور، شکل گیری رقابت های محلی و ناحیه ای، شکل گیری حفره های دولت ، رخنۀ عوامل غیررسمی در نظام تقسیمات کشوری، بیتوجهی به مشارکت مردم و تک عامله بودن قانون تقسیمات کشوری به عنوان مهم ترین عناصر تهدید سیاسـی - امنیتـی نظـام تقسـیمات کشوری تجزیه و تحلیل شده است .
/ شکل ١ رابطۀ متقابل بین تمرکز حکومت ، نظام تقسیمات کشوری و افزایش تمرکز سیاسی- اداری در ایران (منبع : نگارندگان ) افزایش تمرکز اداری- سیاسی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های تقسیمات کشوری ایران در ایجاد برخی دیگر از تهدیدهای تقسیمات کشوری نیز مؤثر بوده اسـت ؛ تهدیـدهایی ماننـد شکل گیری بیعدالتی فضایی و جغرافیایی میان استان ها، بـی تـوجهی بـه جغرافیـای فرهنگـ کشور، بیاعتنایی به مشـارکت مردمـی، بـ ثبـاتی نظـام تقسـیمات کشـوری و رخنـۀ عوامـل غیررسمی.
تأثیر این عوامل در نظام تقسیمات کشوری پیامدهای منفی خواهد داشت ؛ ازجمله : ١- تلاش برای ایجاد لابیهای قدرت و حمایت بـه منظـور شـکل دهـی و ارتقـای واحـدها سیاسی در میان نخبگان نواحی مختلف کشور؛ ٢- کاهش اهمیت و کارکرد قوانین تقسیمات کشـوری و حـاکم شـدن عوامـل غ ـررسـمی و سیاسی بر مبانی علمی و منطقی برای شکل گیری و ارتقای واحدهای سیاسی؛ ٣- شکل گیری رقابت های منفی محلی و ناحیه ای و گسترش نارضایتی عمومی؛ ٤- بیتوجهی به نیازهای واقعی و وابستگیهای عاطفی و مکـانی مـردم و درنتیجـه عملکـرد ضعیف نظام تقسیمات کشوری و ناموفق بودن آن در دست یابی به اهداف اصلی خود."