چکیده:
مشروطه مهم ترین آوردگاه سنت های فکری- سیاسـی متفـاوت ایرانـی، اسـلامی و غربـی و سنت های تلفیقی برآمده از آنها است .در ایـن میـان ، اصـحاب سـنت اسـلام فقـاهتی در تبـاین ، سازگاری یا ناسازگاری سنت اسلامی با سنت لیبرال غربی راه هایی متفـاوت را پیمودنـد.در ایـن پژوهش از آن دسته از فقهاو مراجعی که در خوانش مجدد از اسلام ؛ معتقـد بـه سـازگاری سـنت ایرانی/اسلامی با سنت غربی بودند به عنوان سنت اسلام نواندیش یاد می شود. این سنت با اسـتناد به آیات و روایات اسلامی نه تنها مشروطه را بر خلاف شریعت نمی یافت ؛ بلکـه از آن بـه عنـوان آموزه ای اسلامی یاد می کرد که به بوسیله غربیان از مسلمانان به عاریت گرفته شده بودو آنک بـه تعبیر نائینی هذه بضاعتنا ردت الینا شده بـود. امـا در عـین حـال ، ایـن سـنت از سـوی برخـی از روشنفکران ایرانی متهم به عدم شناخت و آگاهی صحیح از مشروطه و مبانی آن شـد.در پـی ایـن مفروض است که شکست مشروطه را هم بر این اساس مورد ارزیابی خـود قـرار مـیدهنـد.ایـن پژوهش با رویکردی مبتنی بر اصالت تعدد فرهنگ هاو یافته های تاریخی بر ایـن فـرض اسـتوار است که مشروطه ی ایرانی در سنت اسلام نواندیش مفهومی است کـه در بـستر فرهنـگ ایرانـی – اسلامی و مبتنی بر تفکر مدرن به صورتی آگاهانه نشوو نما یافته است . از این رو، حقیقت و معنای مشروطه را نه در فرهنگ غربی بلکه باید در جامعه ی ایرانی جست که مفسران ایرانی- اسـلامی در خوانشی نوین متناسب با آن فرهنگ به آن دست زده اند.
Mashrooteh is the most important ground for different Iranian Islamic and west mental- political traditions and their outcome compilation traditions. Members of Islamic Fiqh tradition had different ideas about consistency or inconsistency Isalmic tradition with liberal tradition. In this search a group that believe in consistency Islamic tradition with liberal tradition known as liberal Islam. This tradition with Quran signs and Islamic narratives using tried to prove that liberal tradition is not opposite to Islam tradition but mashrooteh is Islamic concept basically that liberal tradition had borrowed it from Moslems. In spite of some Iranian intellectuals accused liberal Islam tradition to unknown and misapprehend to Mashrooteh and its bases. On this assumption they examine Mashrooteh failure. This article use historical texts to search that their judgment is true or not? Methodologically was The choice of liberal Islam correct? and was it on Islamic Iranian culture and tradition or not?
خلاصه ماشینی:
حقیقت مشروطه در بازی زبانی جامعه ی ایرانی سید محسن آل سید غفور* استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده ی اقتصادو علوم اجتماعی دانشگاه شهیدچمران اهواز (تاریخ دریافت : ٨٧/١٢/٣– تاریخ تصویب :٨٨/١١/١٠) چکیده : مشروطه مهم ترین آوردگاه سنت های فکری- سیاسـی متفـاوت ایرانـی، اسـلامی و غربـی و سنت های تلفیقی برآمده از آنها است .
به این معناکه بـا در نظر گرفتن تفکری عام و جهان شمول در این انتظار است که مفاهیم و آمـوزه هـای سـنت غربی در ایران با شرایط متفاوت محیطی و فرهنگی باید به ایفای همان نقشی بپردازنـد کـه در غرب ایفا کرده اند.
نتیجه ی منطقی این تفکر، آن اسـت کـه مفـاهیم و آموزه های ویژه ی سنت غربی در دیگر محیط هاو جوامع به شرطی قرین به توفیق خواهند بـود که بدون دخل و تصرف وبه تعبیر آجودانی بـدون «تقلیـل »، در آن محـیط همـان نقـش رادر محیط مادر خود ایفا کنند.
در این جا سؤال اساسی مطرح می شود: آیا اساسا چنین امری امکان پذیر اسـت ؟ آیـا یـک سنت بدون توجه به ارزش ها، اعتقادات و اهداف خود می تواند پذیرای مفاهیم و آمـوزه هـای سنت دیگر بدون دخل و تصرف در آنها باشد؟ بدیهی است که در امور اجتماعی و سیاسی سرو کار آن مفاهیم و آمـوزه هـا بـا انـسان هـا است .
اگـر غیـر از ایـن باشدوبه حقانیت تفکر جهان شمول و تک نسخه ای باور داشته باشیم ؛ این نتیجـه ی منطقـی را تولید خواهد کرد که معنای الفاظ همانی اسـت کـه غربیـان در دسـتگاه منطقـی خـود مـراد کرده اندو آن رابه مانند اقتضاء پیشینی برای آن مفاهیم قرار داده انـد.